Leerlingen van Jezus, gasten in ons midden,
Dat we God Vader mogen noemen is best bijzonder. In het Oude Testament kom je het beeld nauwelijks tegen. Terwijl het in het Nieuwe Testament een heel belangrijk beeld wordt om over God te spreken.
God als vader. Dat betekent dat je een nieuwe juridische status krijgt. Je bent een kind van God. Zoals een vader een geboorteakte laat opmaken bij de burgerlijke gemeente, zo erkent God ons als zijn kinderen. Wat er ook gebeurt in je leven, wat een kind zijn ouders ook aandoet, je blijft altijd een kind van je vader.
Een tweede betekenis is dat het ons samen tot familie maakt. Wij zijn broers en zussen. Niet omdat we elkaar zo aardig vinden. Maar omdat we dezelfde vader hebben.
En een derde betekenis is dat God onvoorwaardelijk van ons houdt. God is een genadige vader, waarbij je als kind altijd weer thuis mag komen. God is een vader die trots is op wat wij kunnen, wat wij met onze talenten doen. God is een vader die het fijn vindt als wij hem beter leren kennen. Als wij tijd met Hem door brengen. Als wij hem ontmoeten in gebed, in de Bijbel, in de kerk, in het Avondmaal. Wij hebben een liefhebbende vader. Wij zijn geliefde kinderen. Want God is onze Vader.
HH627:1,2 Abba, Vader
Een tweede beeld is dat God onze schepper is. God heeft de hemel, de aarde, en alles op aarde geschapen en zag dat het zeer goed was, wat Hij had gemaakt.
De eerste hoofdstukken van de Bijbel gaan over hoe God alles heeft gemaakt. Het is geen IKEA-handleiding van hoe het precies is gegaan: stap 1: schep licht, stap 2: schep de hemel, stap 3: schep het land. Het scheppingsverhaal gaat er vooral om waartoe alles bestaat.
Het vertelt dat wij hier niet per ongeluk zijn. God heeft ons bedacht, gemaakt en bedoelt. Hij heeft ons geweven in de moederschoot. Hij heeft een plan met ons leven.
Het vertelt waartoe wij hier op aarde zijn: om voor de aarde en elkaar te zorgen. We hebben de aarde in bruikleen gekregen en God zal ons ter verantwoording roepen voor wat we met de aarde hebben gedaan.
En in de schepping kunnen we God leren kennen. De schoonheid van de bloemen, de zorgeloosheid van de vogels, het graan dat sterft om vrucht te dragen, de sneeuw die wit is zoals God ons helemaal schoonwast als hij ons vergeeft, de hoge bergen die ons van ontzag vervullen. We kunnen genieten van de schepping en eer geven aan de schepper die alles heeft gemaakt.
LD978 Aan U behoort, o Heer der heren
Een derde beeld van God is Jezus. Zoals in Kollosenzen 1 staat:
15Beeld van God, de onzichtbare, is hij, eerstgeborene van heel de schepping.
In het grieks staat daar: Ikoon van de onzichtbare God is hij.
En in Johannes 1 staat:
18Niemand heeft ooit God gezien, maar de enige Zoon, die zelf God is, die aan het hart van de Vader rust, heeft hem doen kennen.
In Jezus is God zichtbaar geworden. Als je wilt weten wie God is: lees dan eens een evangelie, het levensverhaal van Jezus. In Jezus leren we Gods liefde kennen. Zijn medelijden met de zwakken en uitgestotenen in de samenleving. Zijn bereidheid om telkens weer opnieuw te vergeven en een nieuwe kans te geven. Zijn woede over het onrecht en over hypocrisie. Zijn bereidheid om te lijden en te sterven, zichzelf voor ons te geven, het kwaad op zich te nemen en te verslaan.
HH350 Jezus, hoop voor de volken
Een vierde beeld is God die in de hemel, op een wolk op een troon zit als een oude
man.
Dit beeld komt in de Bijbel één keer voor, in Daniël 7:
13In mijn nachtelijke visioenen zag ik dat er met de wolken van de hemel iemand kwam die eruitzag als een mens. Hij naderde de oude wijze en werd voor hem geleid.14Hem werden macht, eer en het koningschap verleend, en alle volken en naties, welke taal zij ook spraken, dienden hem. Zijn heerschappij was een eeuwige heerschappij die nooit ten einde zou komen, zijn koningschap zou nooit te gronde gaan.
Dit is een beeld midden in een ingewikkeld visioen van Daniël. In dat visioen gaat het erom dat er iemand, Jezus, wordt verhoogd en als koning wordt benoemd over de hele aarde. Een beeld dat past bij de hemelvaart van Jezus.
Maar in de geschiedenis van de kerk is vooral dat beeld van een oude man met een baard op een troon op een wolk blijven hangen. ‘Hoger dan de blauwe luchten en de sterretjes van goud, woont een vader in de hemel die van alle mensen houdt.’ Dit beeld is vaak verbonden met God als een afstandelijk figuur die zich niet te veel bemoeit met wat op aarde gebeurd. De hemel is ver weg, ergens voorbij de derde wolk linksaf. God kijkt over het randje van de wolken heen naar ons om te kijken of wij wel goed leven.
Die invulling van dit beeld doet geen recht aan wie God is. In dit beeld is vooral belangrijk dat God alles in zijn hand heeft. Hij is de almachtige, de alwetende, ver verheven boven onze menselijk beperkingen. God die regeert en die alles beschikt. En het is belangrijk om dat beeld vast te houden: God die veel groter en machtiger is dan wij ons kunnen voorstellen. Maar dit beeld moet wel samen gaan met andere beelden. Beelden waarin God ook dichtbij komt. Beelden waarbij de hemel en aarde elkaar raken in plaats van ver bij elkaar vandaan liggen.
HH217 Majesteit
Een vijfde beeld is God die oordeelt. God als strijder, God als rechter.
Dit beeld vindt je bijvoorbeeld terug in Exodus, als God zijn volk heeft bevrijdt uit Egypte, dwars door de Rietzee heen. En de farao en zijn leger zijn verdronken in zee:
151Toen zong Mozes, samen met de Israëlieten, dit lied ter ere van de HEER:
‘Ik wil zingen voor de HEER,
zijn macht en majesteit zijn groot!
Paarden en ruiters wierp hij in zee.
2De HEER is mijn sterkte, hij is mijn beschermer,
de HEER kwam mij te hulp.
Hij is mijn God, hem wil ik eren,
de God van mijn vader, hem loof en prijs ik.
3Zijn naam is HEER, hij is een krijgsheld.
4De wagens van de farao slingerde hij in zee.
Daar, in de Rietzee, verdronk het leger,
zijn beste officieren kwamen om.
5Wild kolkend water overspoelde hen,
ze verdwenen in de diepte, zonken als een steen.
6Uw hand, HEER, ontzagwekkend in kracht,
uw hand, HEER, verplettert de vijand.
God als dappere soldaat, die zijn vijanden verplettert. Het is een beeld waar wij meestal niet zoveel mee hebben. En dit beeld is ook vaak genoeg misbruikt: als God een strijder is, is het maar een kleine stap naar dat wij geweld gebruiken zogenaamd in naam van God.
Toch is het een belangrijk beeld. Maar de vijand is dan niet de verkeerde mensen. Zoals Trump deze week in de VN nog onderscheid maakte tussen wij (de rechtvaardige meerderheid) tegen zij (de leiders van schurkenstaten). Dat is te simpel. Alsof wij altijd helemaal goed zijn.
De vijand waar God tegen strijd zijn de machten en krachten van het kwaad. De duivel en zijn trawanten. De donkere krachten achter machtsmisbruik, armoede, onrecht en oorlog. God zal oordelen over de mensen die zich door deze krachten laten gebruiken. En wij vechten met God
Efeziërs 6:
12 niet tegen mensen, maar tegen machten en krachten die over de wereld willen heersen. We vechten tegen de leiders van de duisternis, tegen de hoogste kwade machten. 13Pak daarom de wapens die God jullie geeft. Dan kunnen jullie je verdedigen tegen de duivel op de dag dat hij aanvalt. En dan zullen jullie zijn aanval laten mislukken.
14Jullie moeten klaarstaan voor de strijd, net als soldaten. Maar dit is de manier waarop jullie moeten vechten: Spreek altijd de waarheid, en doe altijd het goede. 15Breng aan iedereen het goede nieuws van de vrede. 16En houd altijd vast aan het geloof. Want je geloof beschermt je als een schild tegen de brandende pijlen die de duivel op je afschiet. 17Vertrouw erop dat God je zal redden, want dat vertrouwen beschermt je als een helm. En de boodschap van God is je zwaard. De heilige Geest zal je helpen om die boodschap kracht te geven.
HH445 Ik bouw op U
Een zesde beeld van God is het huis van God. God woont bij ons. Dat begint al bij de schepping. Het scheppingsverhaal is een verhaal over hoe God bij zijn schepping komt wonen. Binnengaat in wat hij heeft gemaakt. Je komt het ook weer tegen in Exodus, het verhaal van de uittocht. God gaat met zijn volk mee. Zijn aanwezigheid is zichtbaar en voelbaar in de tabernakel. God kampeert bij zijn volk. Zoals Johannes zegt: 14Het Woord is mens geworden en heeft bij ons gewoond. Of letterlijker vertaald: God heeft zijn tent bij ons opgezet.
Later mocht Salomo een tempel bouwen. En Paulus heeft het er vaak over dat wij een tempel zijn. Als kerk zijn wij een tempel. Als individuele christenen zijn wij een tempel. Een plek waar God woont door zijn Geest.
God heeft zijn tent in ons opgezet. Hij is dichtbij ons. Hij is ons nabij.
LD670:1,2,3 Kom Schepper God, o heilige Geest
Naast deze zes meer gangbare beelden voor God, zijn er ook nog heel veel beelden voor God die je misschien minder goed kent. Bijvoorbeeld: God als moeder:
Jesaja 66
13Zoals een moeder haar zoon troost, zo zal ik jullie troosten.
God die woont in het donker:
Psalm 18
12Hij maakte van het donker zijn schuilplaats,
trok een tent om zich heen
van duister water, dichte wolken.
God als afwezige:
Psalm 88
15Waarom, HEER, verstoot u mij en verbergt u voor mij uw gelaat?
God als bruidegom die zijn bruid, de kerk, liefheeft:
Hooglied 7:
7Wat ben je mooi, wat ben je bekoorlijk,
liefde en verrukking, dat ben jij.
8Als een palm is je gestalte,
je borsten zijn als druiventrossen.
9Ik dacht: Laat ik die palm beklimmen,
ik wil zijn bladeren grijpen.
Laten jouw borsten
als trossen van de wijnstok zijn,
je adem als de geur van appels,
10je tong als zoete wijn
waarin mijn kussen baden,
mijn lippen en tanden gedompeld zijn.
God als een engel waarmee je worstelt,
God als de onbekende die je de weg wijst,
God als herder,
God als burcht,
God als licht,
God als liefde,
God als de hartenkenner.
De beelden voor God in de Bijbel zijn bijna eindeloos. God is zo eindeloos groot, anders, mysterieus, fantastisch en mooi. We komen beelden tekort om de rijkdom die in Hem is te beschrijven.
Amen.
LD340b Geloofsbelijdenis