De preek over (schijn)heilig zijn

Bij Petrus 1:13-2:3, komende week dinsdag, woensdag en vrijdag na te bespreken bij de gemeentegroeigroepen.

Geachte heiligen,

Sinds gisteren is de goedheiligman weer in het land. En Sinterklaas laat ons iets zien over wat het betekent om heilig te zijn. Een heilige is namelijk iemand die is apart gezet, voor de dienst aan God, ten behoeve van mensen. Sinterklaas is apart gezet, hij is anders dan wij. Hij woont in een paleis in Spanje. Hij is in dienst van God, want hij is van oorsprong de bisschop van Myra in Turkije. En dat doet hij ten behoeve van mensen. Oorspronkelijk niet zozeer ten behoeve van de economie of hebberige kinderen. Maar ten behoeve van een aantal arme meisjes bij wie hij een bruidsschat naar binnen strooide zodat ze konden trouwen.

En Petrus roept ons op om zo te zijn: heilig. Apart gezet in dienst van God ten behoeve van mensen.

15leid een leven dat in alle opzichten ?heilig? is, zoals hij die u geroepen heeft ?heilig? is. 16Er staat immers geschreven: ‘Wees ?heilig, want ik ben ?heilig.’ 

Petrus grijpt hier terug op teksten uit het Bijbelboek Leviticus. Daarin worden allerlei regels uitgelegd over hoe het volk Israël moet zijn.

191De HEER zei tegen ?Mozes2‘Zeg tegen de gemeenschap van Israël: “Wees ?heilig, want ik, de HEER, jullie God, ben ?heilig.

En Petrus zegt tegen ons: wees heilig, zoals God heilig is en hij het volk Israël bestemde om zijn heilige volk te zijn.

Nu heeft heilig zijn in onze tijd niet perse een positieve klank. Het klinkt toch snel als jezelf beter voelen dan de rest. Jezelf verheffen boven de massa. Je zelf heel wat vinden. Wie zichzelf heilig noemt is al snel schijnheilig: die doet alsof hij heel goed leeft, maar als je goed kijkt is het uiterlijke schijn. Het doet mij denken aan de Amerikaanse Politicus Roy Moore. Als rechter lied hij de tien geboden in het gerechtsgebouw zetten. Hij is super conservatief en evangelisch. Een echte heilige dus. Maar ondertussen ligt hij zwaar onder vuur vanwege van seksueel misbruik. Weer zo’n schijnheilige.

Maar bij Petrus komt die heiligheid juist niet voort uit uiterlijke schijn. Hij weet wel beter. Hij heeft Jezus verraden. Hij is door Jezus voor satansknecht uitgemaakt. Heiligheid komt volgens Petrus bij God vandaan. God is heilig. En hij heeft er alles voor over om ons ook tot heiligen te maken.

Hoe dat werkt dat legt Petrus uit met allerlei beelden. Hij zegt:

13Omgord daarom de lendenen van uw verstand (Herziene Statenvertaling)

omgord lendenen gordel

In de tijd van Petrus hadden mensen een lange mantel aan. Als je onderweg ging deed je daar een gordel omheen, zodat je mantel niet in de weg zat bij het lopen. In onze tijd zou hij zeggen: trek je jas aan. Of nog beter: trek je verstand aan. Weet wie je bent, wat je doel is, en wat je moet doen om dat te bereiken. Heilig zijn klinkt misschien als een gevoel of houding, maar het begint altijd met weten wat Gods bedoeling is. Zoals Israël in de nacht van hun bevrijding uit Egypte hun eten moesten opeten met hun gordel om, klaar om te vertrekken. Zo moeten ook wij klaar staan en weten wat God van ons vraagt.

En Petrus gebruikt nog zo’n beeld uit de tijd van de uittocht uit Egypte:

18U weet immers dat u niet met zoiets vergankelijks als zilver of goud bent vrijgekocht uit het zinloze leven dat u van uw voorouders had geërfd,19maar met kostbaar bloed, van een lam zonder smet of gebrek, van ?Christus.

Het volk Israël werd vrijgekocht uit Egypte met het bloed van een lam. Zij moesten het bloed op de deurposten smeren, zodat de doodsengel aan hen voorbij ging. Dat geld ook voor ons. Jezus is het ware paaslam. Door zijn dood heeft het kwaad geen macht meer over ons leven. Door zijn offer, worden wij vergeven. Omdat Jezus de prijs heeft betaald, zijn wij geen slaven meer maar vrij. Heilig zijn betekent leven als bevrijdde mensen. Je bent al bevrijd. Nu nog zo leven.

En Petrus gebruikt nog een beeld uit het Oude Testament. Hij schrijft:

22Nu u gehoorzaam bent aan de waarheid, is uw ?hart? gelouterd en kunt u oprecht van uw broeders en zusters houden; heb elkaar dan ook onvoorwaardelijk lief, met een zuiver ?hart23als mensen die opnieuw zijn geboren, niet uit vergankelijk maar uit onvergankelijk zaad, door Gods levende en altijd blijvende woord. 24‘De mens is als gras en zijn schoonheid als een bloem in het veld: het gras verdort en de bloem valt af, 25maar het woord van de ?Heer? blijft eeuwig bestaan.’ Dit woord is het ?evangelie? dat u verkondigd is.

Petrus citeert een Bijbeltekst uit Jesaja 40. Dat is het begin van een machtig mooi gedeelte uit Jesaja waarin het gaat over bevrijding uit de ballingschap, over God die weer koning wordt. Het gaat over vergeving van zonden. Over een leidende dienaar die een nieuw verbond mogelijk maakt. Het gaat over God die de mensen een nieuw hart geeft, zodat ze zich aan zijn regels kunnen houden en elkaar kunnen liefhebben. Heilig zijn is mogelijk omdat God zijn verbond heeft vernieuwd door Jezus. Hij geeft ons een nieuw hart. Zijn Heilige Geest vernieuwt ons en doet ons opnieuw leven.

Heilig zijn komt dus niet bij ons vandaan, maar bij God. Wij zijn heilig, omdat Hij heilig is. Wij kunnen ons verstand aantrekken, omdat we weten wat Gods bedoeling is. Hij heeft ons bevrijdt en vrijgekocht door Jezus. Hij heeft ons onderdeel gemaakt van het nieuwe verbond en ons een nieuw hart gegeven.

En alleen daarom, niet omdat wij zo goed zijn, maar omdat God goed is, geeft Petrus ons de opdracht om heilig te leven. Hij schrijft:

22Nu u gehoorzaam bent aan de waarheid, is uw ?hart? gelouterd en kunt u oprecht van uw broeders en zusters houden; heb elkaar dan ook onvoorwaardelijk lief, met een zuiver ?hart.

En even verderop:

21Ontdoe u dus van alles wat slecht is, van alle bedrog en huichelarij, alle afgunst en kwaadsprekerij.

Om heilig te leven moet je een aantal dingen weggooien uit je oude leven: bedrog, hypocrisie, jaloezie, kwaadspreken. Het zijn verkeerde verlangens en uitingen van verlangens. De gemeentegroeigroepen zijn een goede plek om het er over te hebben wat dat concreet in jouw leven betekent. Alleen al als we in het Sinterklaas thema blijven is er dan meer dan genoeg werk aan de winkel.

Neem de Zwarte Piet discussie. Het past een christen niet om daarbij kwade taal te spreken, niet voor en niet tegen Piet. God volgt ook ons gedrag op sociale media, en oordeelt over onze woorden.

Wees tevreden met wat je hebt, wees niet jaloers op wat een ander meer heeft.

Bedrieg je kind niet: als die tot bepaalde conclusies komt, blijf het sprookje dan niet voor je eigen plezier vol houden.

Maar heilig leven gaat in de bijbel, over meer dan wat er niet meer mag. Het gaat er vooral over wat wel de bedoeling is. En dat is elkaar onvoorwaardelijk liefhebben. Dat klinkt heel mooi. En we weten allemaal dat het de bedoeling is. Maar ook dat is niet altijd eenvoudig. Bijvoorbeeld als er tussen ons grote verschillen zijn, in leeftijd, achtergrond, opleiding, inkomen. Is Gods liefde dan sterker? Ben je betrokken bij je broeder of zuster in het verpleegtehuis? Bidt je voor de jongeren in de gemeente? Ervaren wij elkaar echt als één grote familie van Jezus?

En hoe gaan we met elkaar om als het fout doet? Vergeven we elkaar, praten we het uit. Verzoenen we ons weer met elkaar? Of blijven we mokken in ons eigen gelijk?

Heilig zijn is niet zo eenvoudig. Als we het op eigen kracht gaan proberen gaat het ons sowieso niet lukken. Maar dat weet Petrus ook wel, hij schrijft:

2en verlang als pasgeboren zuigelingen naar de zuivere melk van het woord, opdat u daardoor groeit en uw redding bereikt. 

3U hebt toch ondervonden hoe goed de ?Heer? is? 

In dat laatste vers verwijst Petrus naar Psalm 34

9Proef, en geniet de goedheid van de HEER.

Heilig leven kan alleen als je van Gods goedheid blijft proeven. Als je je blijft onderdompelen in zijn Woord. Als je blijft vasthouden aan het evangelie: dat God ons heeft geleerd wat zijn bedoeling is, dat hij ons heeft bevrijdt in Christus, dat hij ons heeft geroepen tot het nieuwe verbond en een nieuw hart heeft gegeven. Blijven proeven van het Avondmaal. God de lof toe blijven zingen. Blijven proeven van de gemeenschap der heiligen die hier samenkomt. Blijft proeven van de goedheid van Hem die heeft gezegd: Wees heilig, want Ik ben heilig. Amen.