Terugblik kerkproeverij

Door ds. Robert Stigter en ds. Jelke de Jong, verschenen in kerkblad ‘Confessioneel

Kerkproeverij: snuffelen aan een uitnodigende kerk

Zaterdag 9 en zondag 10 september j.l. was de eerste editie van ‘Kerkproeverij’. Een landelijk evenement georganiseerd vanuit de Raad van Kerken, waar iedere gemeente bij kon aanhaken. De wijkgemeenten die wij mogen dienen (De Acker in Pijnacker en de wijkgemeente in Delfgauw), deden mee. Samen organiseerden we een kerkproeverij uitnodigingstraining en coördineerden we de communicatie naar de andere wijkgemeenten en naar de andere kerken in ons dorp. Beide wijkgemeenten hielden een eigen kerkproeverij kerkdienst. Kerkproeverij klinkt als een eenmalig evenement, zoals er in de jaarkalender zoveel langskomen in de kerk. Maar kerkproeverij staat voor een veel bredere omslag. Van een gastvrije kerk naar een uitnodigende kerk.

De inhoudelijke basis van de kerkproeverij komt uit Engeland, uit de Back to Church Sunday beweging die daar is ontstaan. Een belangrijke initiatiefnemer is Michael Harvey. Van zijn hand is het boek ‘Meer dan welkom’. De kern van zijn betoog is dat we het als christenen moeten leren om anderen uit te nodigen om eens een keer mee te komen naar de kerk. Dat moeten we leren omdat het Bijbels is (Jezus deed het ons voor en roept ons op om Hem daarin te volgen, zie Matteüs 28:19). Maar ook omdat we ons nu vaak laten beperken door angst. Angst voor hoe anderen over ons zullen denken als we ze uitnodigen. Angst voor hoe wij ons voelen als ze ‘nee’ antwoorden op onze uitnodiging. Angst voor wat het doet met onze relatie met hen. Zo zijn er heel wat redenen die mensen hebben om anderen niet uit te nodigen. En ze hebben allemaal te maken met angst. Kerkproeverij is een oefening om die angst om te zetten in een uitdaging: we hoeven niet bang te zijn, want Jezus is erbij. We hoeven ons geen zorgen te maken over het antwoord dat we zullen krijgen. Wij zijn geroepen om gehoorzaam te zijn en anderen uit te nodigen. We zijn verantwoordelijk voor onze inzet, niet voor het resultaat. Wat hun antwoord is, is iets tussen hen en God. Kerkproeverij is op deze manier een groot verhaal om je gemeente in mee te nemen. Van gastvrij naar uitnodigend kerk zijn. Van gastvrij afwachten naar actief uitnodigen. Het is een manier om als gemeente in de navolging van Christus te groeien in vrijmoedigheid.

De grote vraag is dan natuurlijk: heeft het gewerkt? Daar kunnen we beiden volmondig ‘ja’ op zeggen. In beide wijkgemeenten waren ongeveer dertig gasten die door anderen waren uitgenodigd. Maar hun aanwezigheid is slechts een teken van het echte doel: het doel was niet om zoveel mogelijk gasten binnen te krijgen. Het doel was om zo veel mogelijk gemeenteleden zover te krijgen dat ze hun angst zouden omzetten in een uitdaging. Of dat gelukt is, is moeilijker meetbaar dan het aantal nieuwe gezichten. Maar als er dertig gasten zijn, naar schatting twee derde van de uitnodigingen met een ‘nee’ beantwoord wordt, en sommige gemeenteleden meerdere pogingen doen om een welwillende kerkproever mee te krijgen, hebben in beide gemeente ongeveer vijftig mensen anderen uitgenodigd. Dat is ongeveer een kwart van het aantal kerkgangers. Een mooi aandeel om mee te beginnen.

Wat opvalt in het proces van kerkproeverij is dat de angst bij het uitnodigen breed gevoeld wordt. Daar heeft Harvey een pijnlijk punt naar boven gehaald. Vrijwel iedereen vindt het echt lastig om over zijn eigen schaduw te springen. De groep die daar het minste moeite mee heeft, zijn de kinderen. Zij dragen niet de schaamte en zorgen mee waarmee volwassenen het uitnodigen aanvliegen. We kunnen veel van hun onbevangenheid leren. Vandaar dat we  hen hebben betrokken bij het maken van uitnodigingskaarten en het uitdelen daarvan.

Als je meedoet aan kerkproeverij, vraagt het dus wel om een uitgebreid traject van voorbereiding: benoemen waarom uitnodigen vanuit de Bijbel van ons verwacht wordt, angst onderkennen en onder ogen zien, papieren uitnodigingen maken die van hand tot hand kunnen gaan, preken en communiceren over de kerkproverij, de kinderen in de kindernevendienst in het proces meenemen. Dit alles heb je niet in één middag geregeld.

Toch is meedoen aan kerkproeverij de moeite waard. Het werkt helend om je angst in het licht van Christus te laten overwinnen. Het is een mooie aanleiding om met een buitenperspectief naar binnen te leren kijken: naar de inrichting van je (kerk)gebouw bijvoorbeeld. Maar ook naar de liturgie: de woorden die klinken in o.a. liederen, gebeden en preek. De vrijmoedigheid die je in de beweging naar buiten toe hebt geleerd, kun je ook intern weer inzetten, bijvoorbeeld bij het vragen van (nieuwe) medewerkers. Kerkproeverij is prima te combineren met een gemeentelijke activiteit, zoals startzondag. Maar ook met activiteiten in de context, zoals Open Monumentendag. Kerkproeverij is het open huis van de kerken. Wie het dit jaar nog niet aandurfde om iemand uit te nodigen, durft het volgend jaar misschien wel. Het helpt ons als kerk om uit onze bubbel te stappen. En het helpt mensen buiten de kerk om hun eigen bubbel te verlaten en te snuffelen aan een plek waar je geen bubbel nodig hebt om je veilig te voelen.