In het mei-nummer van ‘In de Waagschaal, tijdschrift voor theologie, culuur en politiek’ staat een boeiend interview met Chris Rutenfrans over enthanasie en over de coronacrises. Rutenfrans (1953) was redacteur van de opiniepagina van de Volkskrant en raakte betrokken bij het felle protest van Andreas Burnier, -zij was feminist, criminoloog en moedige dwarsligger-, tegen de geruisloze aanvaarding van euthanasie, ja zelfs ‘euthanasiasme’ waarmee euthanasie werd omarmd. Hieronder volgen met toestemming van IdW een korter en langer citaat uit het vraaggesprek dat Coen Wessel hield met Rutenfrans.
“Veel mensen vinden het vanzelfsprekend om bij het toekennen van een schaars intensive care-bed jongeren voorrang te geven boven ouderen. Dat is discriminatie op grond van leeftijd. Ieder mens heeft een eigen waarde, die los staat van leeftijd, geslacht of etniciteit. Dat is een grondwaarde van het christendom, die de grondslag van onze samenleving geworden is.”
Hartgrondig mee eens! Alsof je 75 of 80 jaar oud geen zin meer hebt in het leven. Wie heeft het recht om voor God te spelen? Een langer fragment nu.
“Het idee dat het, in de formulering van de filosoof Damiaan Denys, een goede zaak is dat het cornonavirus ‘ons verlost van een zwakke bevolking die ziek is en zwaar de de maatschappij weegt’ doet sterk denken aan het sociaal-darwinisme dat een van de pijlers was van het nationaal-socialisme. Volgens het sociaal-darwinisme wordt de maatschappij geschaad door het uit liefdadigheid in leven houden van zwakkeren en ouderen. Zo vond de sociaal-darwinist Ernst Haeckel (1834-1919) dat de moraal niet het individu moet beschermen maar het welzijn van de soort moet dienen. Burgers hebben voor de staat ‘alleen de waarde van machineonderdelen’. De gezondheidszorg belemmert de natuurlijke selectie door het leven van psychisch gehandicapten en ongeneeslijk zieken te verlengen. Haeckel vond dat die snel en pijnloos uit hun lijden verlost moesten worden. Deze elininatie zou de kwaliteit van het Duitse volk vergroten. Dit soort ideeën zijn door Hitler meedogenloos uitgevoerd.”
Rutenfrans zegt dan dat het idee dat het individu een onvervangbare, unieke betekenis heeft opkwam met het vroege christendom. Jezus sprak over God als zijn ‘Vader’ die van al zijn kinderen houdt. Ook van zieken, melaatsen, tobberds en stakkerds. Eigenlijk juist van hen die het meest worden gemarginaliseerd.
Paulus zet die gedachte voort bijv. in I Korinthe 12 waarin hij over de gemeente schrijft dat ‘juist die delen van het lichaam die het zwakst lijken het meest noodzakelijk zijn’. Wat een christelijke gemeente is, zie je pas goed als je let op haar houding ten opzichte van ouderen, mensen die leven met een beperking, zieken, rouwdragenden en anderen die extra zorg nodig hebben. Zij zijn beslissend voor de kwaliteit van een gemeenschap.
Wat geldt voor de christelijke gemeente geldt in dit geval ook van de samenleving als geheel. In dit licht vind ik de keuzes die onze regering in de eerste periode van de coronacrises gemaakt heeft respect afdwingen.
ds. Treuren
7 mei 2020