bij Johannes 12:1-8
english translation below, Sermon on ‘being with’
Leerlingen van Jezus, gasten met ons,
Het verhaal dat we gelezen hebben lijkt wel een aflevering van Wie is de mol.
De spanning in de groep leerlingen van Jezus neemt toe. Hoe dichter ze bij de finale komen, hoe meer het onderlinge wantrouwen lijkt toe te slaan. Het is nog zes dagen voor Pasen. Jeruzalem is om de hoek. Wie gaat er nog afvallen? Wie is de winnaar? Wie is de verliezer? Wie is de mol?
Is Maria de mol? Zij heeft het al het geld ingezet om olie te kopen voor Jezus’ voeten. De pot is leeg. Er is geen geld meer over voor de armen.
Is Judas de mol? Deze penningmeester komt op voor het groepsbelang. Hij heeft het grote doel voor ogen, de armen helpen.
Of is hij overijverig. Meent hij het of heeft hij andere belangen?
Is Martha de mol? Eerder heeft Jezus haar geleerd om aan zijn voeten te zitten in plaats van altijd maar weer bezig te zijn. Waarom trekt zij zich opnieuw terug in de keuken?
Of wat denk je van Lazarus? De afvaller die opnieuw terugkeerde in het evangelie. Dat hij tot leven is gewekt door Jezus, is een belangrijke reden voor de Joodse leiders om Jezus te willen arresteren.
En wat is Jezus’ rol? Hij staat toch aan de kant van de armen? Hoe kan Hij akkoord gaan met deze verspilling door Maria? Waarom laat Hij Martha opnieuw bedienen? Heeft Hij niet door dat Judas uit de pot steelt?
Wie is de mol is natuurlijk een super leuk tv-programma. Het geeft een mooi inkijkje in groepsdynamiek, in de psyche van de mens. Maar dat is ook wat in Wie is de mol altijd scheef gaat. De gezellige, aardige mensen, die er het meest van genieten, die vallen als eerste af. Misschien vinden ze het ook niet zo erg, ze hebben er van genoten en nieuwe vrienden gemaakt.
Maar als je Wie is de mol wilt winnen. Dan moet je je doel voor ogen houden. De finale. Je moet niemand vertrouwen, je moet liegen, bedriegen, jokers kopen met het geld van de pot. Je moet er alles voor over hebben om je doel te behalen.
Wat is jouw doel in het leven? Wat is het doel van Jezus?
Een van de belangrijkste doelen van Jezus is toch recht doen. Opkomen voor de armen. Jezus zegt dat ook in het Evangelie van Lucas. Dit is daar onderdeel van zijn missie statement:
Lucas 4
18 ‘De Geest van de Heer rust op mij, want hij heeft mij gezalfd.
Om aan armen het goede nieuws te brengen heeft hij mij gezonden,
En in de Bergrede roept Jezus ons op om geen schatten te verzamelen op aarde, maar om ruimhartig te geven aan iedereen die ons om iets vraagt.
Maar hier lijkt Hij dat doel, het goede nieuws brengen aan de armen, helemaal te zijn vergeten. Maria verspilt een enorm bedrag aan lekker geurende olie. Zonde. Er hadden heel wat arme mensen geholpen kunnen worden voor dat geld. Hoezo doet Maria het goede?
Of Jezus heeft een ander hoofddoel.
Of Jezus heeft een andere manier om de armen te helpen.
Jezus doel is niet om te zorgen voor de armen, maar om te zijn met de armen.
Ik heb hier veel over geleerd van Samuel Wells. Deze Engelse theoloog uit Londen vertelt over hoe je iemand die extreem arm is, iemand die dakloos is, zou kunnen benaderen.
- Werken voor: je wordt manager bij het Leger des Heils.
- Werken met: je gaat samen met anderen koken daklozen en brengt ze te eten.
- Zijn voor: je gaat een krantenbericht schrijven over hoe erg het is dat mensen dakloos zijn, en hoe dat anders zou moeten.
- Zijn met: je loopt op die mens af, gaat er naast zitten. Je luistert. Je bent er.
Voor mijzelf werd deze theorie opeens praktisch, afgelopen vrijdagavond zeven uur. Ik zat net lekker op de bank, de kinderen zijn uit logeren. Belt Jan,: Robert, er is vanavond een plek vrij bij het veldwerk van het Leger des Heils Den Haag. Ga je mee? Ik haal je over 10 minuten op.
En ik had deze preek geschreven. Over zijn met de daklozen. En dan belt Jan (manager van het Leger des Heils, dat is dus werken voor). Soms zijn de signalen van boven heel duidelijk.
En daar zag ik hoe het Leger des Heils zijn met waarmaakt. We gingen met een busje de vaste plaatsen van daklozen langs. Met achterin dekens, slaapzakken, mondkapjes en niet te vergeten schone onderbroeken. Om uit te delen: zorgen voor. Heel bijzonder is dat we bij meerdere daklozen buurtbewoners tegenkwamen die hen voedsel kwamen brengen (werken met). Maar wat we vooral deden was even een praatje maken. Gewoon even met hen zijn. Al het andere is bonus. Ergens mee kunnen helpen is mooi, ze mee mogen nemen naar een binnenslaapplek is mooi. Mee mogen maken hoe sommigen na een lang proces weer een dak boven hun hoofd vinden is fantastisch. Maar de kern van wat het leger doet is met deze mensen zijn.
Zijn met. Dat is ook het belangrijkste wat Jezus kwam doen toen hij mens werd. Dat was Gods hoofddoel. Zijn met de mensen. Jezus heeft drie dagen voor ons gewerkt.
In Jeruzalem. Toen heeft Hij het ultieme offer gebracht voor ons.
Jezus werkte met zijn leerlingen. Drie jaar lang trok hij met hen op om hen alles te leren over het Koninkrijk van God.
Maar dertig jaar lang heeft Jezus gewoon onder de mensen gewoond. Hij heeft geen wonderen gedaan, geen bijzondere dingen voor zover we weten. Jezus was met de mensen, met ons. Dat is de naam die Hij draagt: Immanuël, God met ons.
En Maria heeft in dit verhaal gezien wat belangrijk is. Samen met Jezus zijn. Nu het nog kan. Hem aanraken. Hem vasthouden. Hem zalven. Hem alles geven wat ze heeft. Haar liefde voor Hem tastbaar maken. Maria is met Jezus. Dat is het aller belangrijkste.
Maar met Jezus zijn is niet makkelijk. Het is Hem volgen op zijn weg door Jeruzalem. Hem volgen naar het kruis.
Aan het kruis is Jezus met ons. Met de misdadigers, die naast hem gekruisigd worden. Met de mensen die zich door God verlaten voelen. Met de daklozen waar je liever met een boog omheen loopt. Met zondaars. Aan het kruis is Jezus zozeer met ons, dat Hij zich door God verlaten weet.
En als wij echt met de armen willen zijn. Als wij echt met de elkaar willen zijn. Dan moeten we Jezus volgen naar het kruis. En daar alles afleggen. Jezus had bij zijn Hemelse Vader alles wat je zou kunnen hebben. Alle eer, alle macht, alle rijkdom. Maar Hij heeft alles afgelegd en werd een slaaf. Vernederd, bespot. Hij heeft al zijn rijkdom en eer afgelegd om met ons te kunnen zijn. Om met de armen te kunnen zijn.
Als wij met Jezus willen zijn. Als wij met elkaar willen zijn. Als wij met de armen willen zijn. Dan moeten wij eerst ook alles afleggen. Net als Maria ons eigen ego opofferen, om echt met Jezus te zijn. Dan zijn we arm. Dan zijn we zonder eer. Dan kunnen door Jezus worden verheerlijkt.
Want, zegt Johannes. Juist aan het kruis is Jezus ook met God. Het kruis is zijn troon. Aan het kruis wordt Hij verheerlijkt. Aan het kruis zie je Jezus’ glorie. Aan het kruis is God met ons. In de pijn. In het lijden. Daar is God.
Zo kunnen we echt met de armen te zijn. Omdat we zelf alles hebben afgelegd. Arm zijn geworden. En in Jezus rijkdom hebben gevonden. Dan zijn we bedelaars, die andere bedelaars kunnen wijzen waar je brood kunt vinden. Bij Jezus. Ontvangen uit zijn handen.
Jezus roept ons om met Hem te zijn. Met Hem aan tafel. Hij is de Gastheer. Met het brood nemen wij Zijn gebroken bestaan tot ons. In de wijn gedenken we dat Zijn bloed gestroomd heeft tot volkomen vergeving van al onze zonden. We verwachten dat we eens voor altijd met God zullen zijn. We gedenken, vieren en verwachten, we zijn met Jezus. Amen.
Disciples of Jesus, guests with us,
The story we read looks like an episode of Wie is de mol.
Tension in the group of Jesus’ disciples is growing. The closer they get to the final, the more mutual distrust seems to strike. It is still six days before Easter. Jerusalem is around the corner. Who is still going to lose weight? Who is the winner? Who is the loser? Who is the mole?
Is Maria the mole? She used all the money to buy oil for Jesus’ feet. The jar is empty. There is no money left for the poor.
Is Judas the mole? This treasurer stands up for the group interest. He has the great goal in mind, to help the poor.
Or is he overzealous. Is he serious or does he have other interests?
Is Martha the mole? Previously, Jesus taught her to sit at his feet instead of being busy all the time. Why is she retiring to the kitchen again?
Or what do you think of Lazarus? The apostate who came back in the gospel again. His being resurrected by Jesus is a major reason for the Jewish leaders to want to arrest Jesus.
And what is Jesus’ role? He’s on the side of the poor, right? How can He agree to this waste by Mary? Why does He let Martha minister again? Does He not realize that Judas is stealing from the pot?
Wie is de mole is of course a super fun TV program. It gives a nice insight into group dynamics, into the psyche of the human being. But that is also what always goes wrong in Who is the mole. The sociable, nice people, who enjoy it the most, are the first to drop out. Maybe they don’t mind too much either, they enjoyed it and made new friends.
But if you want to win Wie is de mole. Then you have to keep your goal in mind. The finale. You must not trust anyone, you must lie, cheat, buy jokers with the money from the pot. You have to do everything you can to achieve your goal.
What is your purpose in life? What is the purpose of Jesus?
One of the main goals of Jesus is to do justice. Standing up for the poor. Jesus also says that in the Gospel of Luke. This is part of his mission statement there:
Luke 4
18 “The Spirit of the Lord is upon me, because he has anointed me.
He has sent me to bring the good news to the poor,
And in the Sermon on the Mount, Jesus calls us not to store up treasures on the earth, but to give generously to anyone who asks us for something.
But here He seems to have completely forgotten that purpose of bringing the good news to the poor. Maria wastes a huge amount of fragrant oil. Sin. A lot of poor people could have been helped for that money. Why is Mary doing the right thing?
Or Jesus has another main purpose.
Or Jesus has another way of helping the poor.
Jesus’ purpose is not to care for the poor, but to be with the poor.
I learned a lot about this from Samuel Wells. This English theologian from London talks about how to approach someone who is extremely poor, someone who is homeless.
Working for: you will become a manager at the Salvation Army.
Working with: you will cook homeless people together with others and bring them food.
Its for: You are going to write a newspaper report about how bad it is that people are homeless, and how it should be different.
Are with: you walk up to that person, sit next to it. You listen. You are here.
This theory suddenly became practical for me, at seven o’clock last Friday evening. I just sat comfortably on the couch, the children have gone to stay. Call Jan ,: Robert, there is a place available tonight at the fieldwork of the Salvation Army The Hague. Are you coming? I’ll pick you up in 10 minutes.
And I had written this sermon. Being over with the homeless. And then Jan calls (manager of the Salvation Army, so that’s working for). Sometimes the signals from above are very clear.
And there I saw how the Salvation Army is living up to. We visited the permanent places of the homeless in a van. With blankets, sleeping bags, masks and, last but not least, clean underpants in the back. To hand out: take care of. It is very special that we encountered local residents with several homeless people who came to bring them food (working with). But what we mainly did was have a chat. Just be with them. Everything else is bonus. Being able to help with something is nice, being able to take them to an indoor place to sleep is nice. Being able to experience how some people find a roof over their heads after a long process is fantastic. But the core of what the military does is be with these people.
Be with. That is also the most important thing that Jesus came to do when he became human. That was God’s main purpose. Are with the people. Jesus worked for us for three days. In Jerusalem. Then He made the ultimate sacrifice for us.
Jesus worked with his disciples. He spent three years with them to teach them all about the Kingdom of God.
But for thirty years, Jesus simply lived among the people. He has done no miracles, no special things as far as we know. Jesus was with the people, with us. That’s the name that He bears: Emmanuel, God with us.
And Maria has seen in this story what is important. Being with Jesus. Now it’s still possible. Touch him. Hold him. Anoint him. Give him everything she has. Making her love for Him tangible. Mary is with Jesus. That is the most important thing.
But being with Jesus is not easy. It is following Him on His way through Jerusalem. Follow him to the cross.
On the cross, Jesus is with us. With the criminals who are crucified next to him. With the people who feel abandoned by God. With the homeless people you prefer to avoid. With sinners. On the cross, Jesus is so much with us that He knows He has been abandoned by God.
And if we really want to be with the poor. If we really want to be together. Then we must follow Jesus to the cross. And discard everything there. Jesus had everything you could have with His Heavenly Father. All honor, all power, all wealth. But He discarded everything and became a slave. Humiliated, mocked. He has discarded all his wealth and honor in order to be with us. To be able to be with the poor.
If we want to be with Jesus. If we want to be together. If we want to be with the poor. Then we must first discard everything. Just like Mary sacrificing our own ego, to be really with Jesus. Then we are poor. Then we are without honor. Then can be glorified by Jesus.
Because, says Johannes. It is precisely on the cross that Jesus is also with God. The cross is his throne. He is glorified on the cross. On the cross you see Jesus’ glory. On the cross God is with us. In the pain. In suffering. There is God.
So we can really be with the poor. Because we have covered everything ourselves. Have become poor. And have found riches in Jesus. Then we are beggars, who can show other beggars where to find bread. With Jesus. Received from his hands.
Jesus calls us to be with Him. With Him at the table. He is the Host. With the bread we take in His broken existence. In wine we remember that His blood flowed for the complete forgiveness of all our sins. We expect to be with God once for all. We remember, celebrate and expect, we are with Jesus. Amen.