De preek over: is het coronavirus een straf van God?

bij 2 Kronieken 7;11-16

Leerlingen van Jezus, gasten die met ons meekijken,

Is het coronavirus een straf van God? Als je de tekst van vandaag leest, zou je het wel denken. God zegt:

13Wanneer ik de hemel gesloten houd zodat er geen regen valt, of de sprinkhanen beveel het land kaal te vreten, of pest onder mijn volk laat uitbreken.

Dan krijg je toch het beeld dat God rampen op zijn volk afstuurt of in ieder geval toelaat.

En dat Godsbeeld past wel bij het Bijbelboek Kronieken. Want in dit Bijbelboek gaat het vaak zo: als de koning een goede koning is, en dus gehoorzaam is aan Gods wetten, dan gaat het goed. De economie bloeit, als er oorlog is wordt er gewonnen, de koning sterft op een hoge leeftijd als een gelukkig mens.

Maar als de koning een slechte koning is. Als hij afgoden dient. Dan vallen buitenlandse volken het land aan, de economie wordt getroffen door rampen, en het einde van de koning is ellendig. En zo eindigt kronieken met de vernietiging van Jeruzalem en de tempel. Het volk gaat in ballingschap. Omdat het volk en haar koningen van Gods wegen zijn afgedwaald.

Die gedachte kom je vaker tegen in de Bijbel. In Deuteronomium vertelt Mozes al dat het volk wordt gezegend als het trouw blijft aan de Heer. Maar als ze afgoden gaan dienen, zullen ze het beloofde land weer kwijtraken en in ballingschap gaan.

En Spreuken past dat ook toe op individuele mensen.

Spreuken 11

31Een rechtvaardige krijgt op aarde zijn loon, zondaars en goddelozen niet minder. (NBV vertaling)

Oftewel:

31Goede mensen worden op aarde beloond, maar slechte mensen worden op aarde gestraft. (BGT vertaling)

Wie goed doet, goed ontmoet. Wie slecht doet, graaft zijn eigen graf.

 Maar in het Oude Testament vind je ook hele andere geluiden. Denk aan het Bijbelboek Job.

Job 1

1Job was eerlijk en trouw aan God. Hij had eerbied voor God en deed nooit iets verkeerds.

En toch overkomt Job de grootste ellende. Zijn vrouw en kinderen gaan dood, al zijn bezittingen worden door rampen getroffen. Zijn vrienden vertellen hem dat hij wel iets vreselijks moet hebben gedaan, want Goede mensen worden op aarde beloond, maar slechte mensen worden op aarde gestraft. Maar God geeft aan het eind van het boek helderheid en zegt dat Jobs vrienden het niet goed hebben gezien. Wat Job overkwam was geen loon voor zijn daden.

Of denk aan sommige psalmen

Psalm 10

1Waarom bent u zo ver weg, Heer? Waarom verbergt u zich in moeilijke tijden? 2Mensen die u niet trouw zijn, onderdrukken mensen zonder macht. Heer, laat slechte mensen zelf de pijn voelen die ze anderen aandoen!

God wordt er op aangesproken dat slechte mensen met slechte daden wegkomen, en dat de mensen die trouw zijn worden onderdrukt.

Een deel van het Oude Testament zit dus op de lijn: wie goed doet goed ontmoet. En dan lijkt het coronavirus een straf voor onze daden. Maar er is ook een sterke tegenstem in het Oude Testament. Omdat slechte mensen vaak wegkomen met hun onrecht, en juist de mensen die rechtvaardig leven met lijden te maken krijgen.

Op welke lijn zit Jezus? In zijn tijd vond er een ramp plaats in Jeruzalem. Waarover Jezus zegt:

Lucas 13

4Laatst gingen er achttien mensen dood toen de Siloam-toren instortte. Denken jullie dat die mensen slechter waren dan alle andere mensen in Jeruzalem? 5Nee, dat is echt niet zo. Jullie moeten je leven veranderen. Anders zullen jullie allemaal op die manier sterven.’

Is de ramp van de ingestorte toren een straf? Nee, zegt Jezus. Maar. Het is wel een teken. Want als jullie je leven niet veranderen, zullen jullie allemaal op die manier sterven.

In dit geval dacht Jezus waarschijnlijk heel concreet aan de verwoesting van Jeruzalem door de Romeinen, die Jezus voorspelde. Zijn volksgenoten wilden de Romeinen met geweld verjagen. Jezus wist dat God hen niet zou steunen, en dat het veel sterkere Romeinse leger de opstand dus zou neerslaan. En dus zouden ze Jeruzalem met de grond gelijk maken. En dus zouden de opstandelingen terecht komen onder het puin van instortende stadsmuren.

Het is niet een straf die God actief op hen afstuurt. Maar het is iets wat de mensen zelf over zich hebben afgeroepen, door de weg van God te verlaten.

Dus soms is iets in de Bijbel een actieve straf van God. Maar meestal laat God iets toe, laat Hij mensen de gevolgen dragen van ons eigen handelen. Wie afgoden gaat dienen, wordt uiteindelijk altijd teleurgesteld en eindigt met grote problemen. Soms gebeurd een ramp zomaar, en worden onschuldige mensen getroffen.

Eigenlijk moeten wij ons daar niet te veel mee bezig houden. Onze reactie moet wel altijd zijn dat we tot inkeer komen. Een ramp, een crisis is altijd een teken van De Crisis, het oordeel dat God aan het eind van deze tijd uit zal spreken.

Dat oordeel is iets waar we naar uit mogen kijken. Want dan spreekt God recht. Dan maakt God alles weer goed. Dan zal Hij alle tranen drogen, en alle ziekte zal verdwijnen. Met de dood wordt definitief afgerekend. De hemel en de aarde worden weer één.

Maar tot die tijd is elke crisis in het heden een oproep aan ons om tot inkeer te komen.

 14en wanneer dan mijn volk, het volk dat mij toebehoort, het hoofd buigt, al biddend mijn aanwezigheid zoekt en terugkeert van zijn dwaalwegen, dan zal ik het aanhoren vanuit de hemel, zijn zonden vergeven en het land genezen.

 Inkeer bestaat uit vier bewegingen die je met je lichaam kunt maken.

De eerste is: Je hoofd buigen. Dat wil zeggen je verootmoedigen, God laten zien dat het je spijt.

Dat klinkt misschien een beetje gek bij corona. Want wat kunnen wij er nou aan doen dat corona is ontstaan? Nou wij als individu misschien niet zoveel, maar wij als mensheid zeker wel. We weten nog niet precies hoe dit allemaal is ontstaan, maar het is een feit dat het samenhangt met hoe wij omgaan met de schepping. Zeer waarschijnlijk is dit coronavirus ontstaan op een exotische dierenmarkt in Wuhan, waar allerlei geslachte diersoorten door elkaar liggen. De ideale omstandigheid voor ziektes om over te gaan van dier op mens. Dat wisten we al als mensheid, maar we hebben er vrijwel niks aan gedaan.

En binnen een paar weken na de uitbraak in China, was corona in Nederland. Doordat wij zoveel vliegen, ook al weten we dat vliegen super slecht is voor de schepping.

We weten niet alles, en we zijn misschien niet individueel verantwoordelijk. Maar we kunnen wel samen het hoofd buigen en God spijt betuigen voor hoe wij met Zijn goede schepping omgaan.

Het tweede is: je handen vouwen. Bidden. Omdat je door te bidden de hemel verbindt met de aarde. Praat met God. Betrek Hem bij je vragen, bij je klacht. Loof Hem en prijs Hem. Luister. Hou het bidden simpel. Hou het bidden echt. Hou het bidden vol.

Het derde is je ogen openen: zoek Gods aanwezigheid, zoek zijn aangezicht. Ga op zoek naar waar God is in deze coronacrisis. God is waar liefde is. God is waar lijden is. Zoek Hem daar. Speur naar waar zijn Geest aan het werk is, door mensen heen.

En het vierde is je voeten een andere weg in laten slaan. Keer terug van je dwaalwegen. Keer terug van je afgoden. Alles waar je ultieme zekerheid in hebt gezocht. In gezondheid, geld, werk, hoge cijfers, een mooi lichaam, waardering, op vakantie gaan, je eigen bedrijf, je familie, shoppen. Het zijn allemaal mooie dingen die God ons heeft gegeven om van te genieten. Maar, als ze nu wegvallen, wat blijft er dan van je over? Heb je iets op de eerste plek gezet, iets te belangrijk gemaakt? Keer terug naar de weg van God, en zet Hem op de eerst plek. Dan kan al het andere weer op zijn goede plek vallen.

Je hoofd buigen, je handen vouwen, je ogen openen, je voeten een andere weg in laten slaan. Dat is wat God van ons vraagt.

En God belooft iets van zijn kant.

14en wanneer dan mijn volk, het volk dat mij toebehoort, het hoofd buigt, al biddend mijn aanwezigheid zoekt en terugkeert van zijn dwaalwegen, dan zal ik het aanhoren vanuit de hemel, zijn zonden vergeven en het land genezen.

Dat klinkt misschien heel voorwaardelijk. Zo van alleen als wij het goede doen, dan geeft God zijn zegen. Dan helpt Hij ons van corona af. Maar God zegent Israël niet omdat ze het goede doen. Hij zegent hen omdat ze van Hem zijn: Mijn volk, dat Ik bij name heb geroepen.

En wij horen van nature niet bij God. Wij zijn geen Israël. Maar door die ene Israëliet, Jezus, mogen wij toch bij het volk van God horen. Hij heeft ons tot familie gemaakt, door zijn leven, lijden, sterven en opstanding. Wie in Jezus gelooft, hoort bij het volk van God. En mag de beloftes van God voor zijn volk dus op zichzelf betrekken.

En God belooft dat Hij ons hoort vanuit de hemel. Dat Hij de hemel met de aarde verbindt.

Hij belooft dat Hij onze zonden vergeeft. Dat Hij ons vrij maakt van de afgoden die ons beheersen. Dat Hij ons een nieuwe kans geeft om met Hem te leven. Een nieuwe kans om voor de schepping te zorgen.

En Hij belooft dat Hij het land zal helen. En dan gaat het niet zozeer om het land Israël of het land Nederland. Vanaf Jezus is heel de aarde het beloofde land. God woont niet alleen in de tempel in Jeruzalem. God woont overal, door zijn Geest. God belooft dat Hij heel de aarde zal helen. Aan het eind van de tijd, als Hij oordeelt en alles goed maakt. Maar ook in het nu. God maakt alles heel.

Dat maakt dat wij als christenen juist ook oog moeten hebben voor broers en zussen in andere landen. Landen waar corona samen gaat met droogte, sprinkhanenplagen, andere ziektes, schulden. Landen waar het veel erger is dan hier. Het Evangelie leert ons dat we juist in moeilijk tijden ruimhartig moeten delen met degenen die het het zwaarst hebben.

Corona zal niet zomaar ineens verdwijnen. Waar wij willen dat God onmiddellijk handelt, is God een God van geduld. En God heeft ervoor gekozen om door mensen heen te werken.

God heelt de wereld door de ziekenhuizen heen, door de zorghelden, door de mensen die de weg van anderhalve meter gaan, door ons gebed heen, door de wetenschappers die op zoek zijn naar vaccinaties en behandeling. En dat gaat misschien lang duren. Eerder een kwestie van jaren dan maanden.

Maar door het geloof hebben wij hoop. Houd moed, heb lief. Dat kan omdat we weten dat wij Gods volk zijn. Hij heeft Zijn Naam over ons uitgeroepen. Hij houdt van ons, en laat ons niet verloren gaan.

Daarom kunnen we ons hoofd buigen, onze handen vouwen, onze ogen openen, en met onze voeten een andere weg inslaan. We weten dat God alles goed zal maken. Hij zal heel de aarde helen. Van corona en van al het kwaad. En wij mogen Hem daar nu al bij helpen. Amen.