Leerlingen van Jezus, gasten die meekijken,
Inleiding
Één voor één vallen de stenen waar Nederland op gebouwd is om. De AEX-index is in elkaar gezakt, de motor van onze economie Schiphol is tot stilstand gekomen, voetbal is verdwenen, de Tweede Kamer is leeg, winkelcentra zijn uitgestorven.
2 geen enkele steen zal op de andere blijven, alles zal worden afgebroken!
We zien beelden van lege schappen, we horen deskundigen en nep-deskundigen zeggen dat de maatregelen nog niet ver genoeg gaan, Italiaanse doctoren waarschuwen ons voor wat ons te wachten staat, het een na het andere land sluit de grenzen, vluchtelingen lopen verdwaasd rond in niemandsland.
Dat alles is het begin van de weeën. 12En doordat de ?wetteloosheid? toeneemt, zal bij velen de ?liefde? bekoelen.
Op facebook en whatsapp worden nepnieuws berichten gedeeld over wondermiddeltjes, de politie waarschuwt ons voor oplichters die zogenaamd collecteren voor coronaslachtoffers.
10Ze zullen elkaar verraden en elkaar haten.
Zaterdag 15 maart werd er nog gefeest in de cafés, vanaf zondag 16 maart was het stil. Huwelijksfeesten worden afgeblazen.
38Want zoals men in de dagen voor de vloed alleen maar bezig was met eten en drinken, met trouwen en ?uithuwelijken, tot aan de dag waarop ?Noach? de ark binnenging, 39en zoals men niet wist dat de vloed zou komen, totdat die kwam en iedereen wegnam.
We mogen nog blij zijn dat het dit weer is. Moet je nagaan hoe groot de ramp zou zijn, als het nog die regenachtige dagen waren. Nu kunnen we tenminste nog naar buiten.
20Bid? dat jullie niet in de winter zullen moeten vluchten en ook niet op ?sabbat.
En de zwakken en kwetsbaren worden het hardst getroffen. Degenen die niet kunnen hamsteren, de senioren, mensen met een slechte gezondheid. Denk aan zwangere vrouwen op de vlucht, denk aan de kleine kinderen in vluchtelingenkampen.
19Wat zal het rampzalig zijn voor de vrouwen die in die tijd zwanger zijn of een ?kind? aan de borst hebben!
Het lijkt wel alsof:
29 de zon verduisterd wordt en de maan geen licht meer geeft, de sterren uit de hemel vallen en de hemelse machten wankelen.
Vraag
Is het coronavirus een teken van de eindtijd, vroeg iemand mij? En ik denk dat meer christenen met die vraag leven. In wat voor tijd leven we nu eigenlijk?
De discipelen zaten met die vraag.
3Op de ?Olijfberg? ging Jezus zitten met zijn ?leerlingen? om zich heen, en nu ze onder elkaar waren vroegen ze: ‘Vertel ons, wanneer zal dat allemaal gebeuren en aan welk teken kunnen we uw komst en de voltooiing van deze wereld herkennen?’
En Jezus’ antwoord is wat aan de lange kant en wat ingewikkeld. Dus vergeef mij dat mijn antwoord ook wat lang en ingewikkeld wordt.
Laag 1
Een eerste laag van Jezus’ antwoord gaat om een specifieke gebeurtenis in de geschiedenis, die op een specifieke plaats en tijdstip al heeft plaatsgevonden. De val van Jeruzalem en de vernietiging van de tempel door de Romeinen, die heeft plaatsgevonden op 29 en 30 juli van het jaar 70 na Christus.
Jezus zag die val van Jeruzalem aankomen. Hij zag dat veel van zijn volksgenoten geweld wilden gebruiken om de Romeinen weg te jagen. Hij wist dat dat niet de weg van God was. En zonder Gods hulp was het vanaf het begin overduidelijk dat de Romeinen zouden winnen en wat ze dan zouden doen: meer legioenen sturen, de opstandelingen gevangen nemen en kruisigen, de vrouwen en kinderen als slaaf verkopen.
Er zitten allerlei hele concrete aanwijzingen in de woorden van Jezus, over een opstand tegen de Romeinen:
Geen steen van de tempel blijft op de andere staan. Met uitzondering van de Klaagmuur is dat ook gebeurd.
De Joodse schrijver Josephus schrijft over hoe de opstand van de Joden verloopt. Er is allerlei interne strijd, er waren allerlei valse messiassen, een deel van de bevolking werd meegenomen als slaaf, gezinnen raakten verdeeld, de gieren verzamelden zich rond de Romeinse banieren om de lijken op te eten. Het was een vreselijke tijd voor de kwetsbare mensen. Juist voor zwangere vrouwen en kleine kinderen.
Voor de christenen had Jezus één dringend advies: dit is niet jullie strijd. God heeft de tempel losgelaten, vlucht als het zover is. En de beelden van veroordeling die de profeet Jesaja 500 jaar eerder sprak over de stad Babylon, die beelden citeert Jezus over Jeruzalem:
Jesaja 13:10
10De sterren aan de hemel geven geen licht meer,
sterrenbeelden doven uit,
de zon is verduisterd als ze opkomt,
het licht van de maan is verdwenen.
En het oordeel dat Jezus uitsprak over Jeruzalem, gebeurde inderdaad nog binnen diezelfde generatie. Veertig jaar nadat deze woorden werden uitgesproken, was de tempel vernietigd.
Laag 2
Een tweede laag van Jezus’ antwoord gaat over de komst van de Mensenzoon:
30Dan zal aan de hemel het teken zichtbaar worden dat de komst van de ?Mensenzoon? aankondigt, en alle ?stammen? op aarde zullen zich van ontzetting op de borst slaan als ze de ?Mensenzoon? zien komen op de wolken van de hemel, bekleed met macht en grote luister.
De komst van de Mensenzoon verwijst naar een tekst in het boek Daniël. Het boek Daniël gaat ook over Joden die leven in een tijd van bezetting, en het was daarom heel populair in de tijd van Jezus. De komst van de mensenzoon verwijst naar
Daniël 7:13.
“In mijn nachtelijke visioenen zag ik dat er met de wolken van de hemel iemand kwam die eruitzag als een mens [een mensenzoon]. Hij naderde de oude wijze en werd voor hem geleid. Hem werden macht, eer en het koningschap verleend, en alle volken en naties, welke taal zij ook spraken, dienden hem. Zijn heerschappij was een eeuwige heerschappij die nooit ten einde zou komen, zijn koningschap zou nooit te gronde gaan.”
Dit verhaal lezen we ook altijd met Hemelvaartsdag. Wat we hier zien is dat er iemand op de wolken komt naar de hemel. Het is iemand die eruitzag als een mens, of letterlijker vertaald: een mensenzoon. Hij naderde de oude wijze, dat is God de Vader, en wordt verheerlijkt en als koning aangesteld.
De komst van de mensenzoon is dus niet iemand die vanuit de hemel neerdaalt op de aarde, maar juist iemand die op de wolken aankomt in de hemel. Als Jezus het dan heeft over de komst van de mensenzoon, bedoelt hij dus niet het moment dat Hij zelf weer op aarde zal terugkeren. Hij bedoelt het moment waarop hij wordt verheerlijkt. Verheerlijken wil zeggen dat Jezus de eer krijgt, dat Hij aanbeden wordt, dat mensen zeggen: Jezus is Heer.
En Jezus wordt verheerlijkt, nog voor de generatie waartegen Hij sprak is gestorven. Want Jezus wordt verheerlijkt als Hij hangt aan het kruis, als Koning der Joden. Als Hij wordt opgewekt uit de dood. Hij wordt verheerlijkt bij zijn hemelvaart. En Jezus wordt verheerlijkt als zijn profetie uitkomt. Als Jeruzalem en de tempel worden vernietigd, als het oordeel over Jeruzalem wordt voltrokken. De weg van geweld loopt dood. Jezus’ weg is de enige weg naar het Koninkrijk van God.
En dat Koninkrijk van God is met Jezus leven, lijden, sterven, opstanding en hemelvaart, en de uitstorting van de Heilige Geest al begonnen. Ik heb jullie al vaker dit plaatje laten zien: wij leven in een tussentijd. Tussen de oude tijd en de oude eeuw, en de nieuwe tijd, de nieuwe eeuw.
En in die tussentijd gebeurt van alles dat raakt aan deze woorden van Jezus. In die tussentijd wordt Jeruzalem vernietigd. In die tussentijd vinden rampen en crises plaats. In die tussentijd groeit en krimpt de kerk, is er vervolging en bloei, zijn er goede en slechte tijden.
Laag 3
En die tussentijd wordt voltooid als Jezus terugkomt. Daarover gaat de derde laag van Jezus’ verhaal. Bij zijn parousia, bij zijn Koninklijke komst op aarde. Dan komt de hemel op aarde. Dan wast God de aarde schoon. Dan wordt de aarde vol van Gods goedheid en schoonheid. Dan verdwijnen alle ziekten, zal niemand meer hamsteren, wordt er geoordeeld over de levenden en de doden. En zullen we voor altijd thuis zijn bij God.
En deze komst zal zijn als een dief in de nacht. Niemand weet wanneer Jezus terugkomt. Er zijn in de loop van de geschiedenis al allerlei rampen geweest die nog veel erger zijn dan het coronavirus. En altijd waren er christelijke leiders die wisten dat Jezus Koninklijke komst dan zou plaatsvinden. Maar zo werkt het niet. We weten niet wanneer Jezus komt. Dat hoeven we ook niet te weten. Dus die eindtijd is al begonnen met Jezus sterven en opstanding. En elke dag komen we dichter bij het moment van Jezus koninklijke komst.
Jezus verhaal gaat dus over twee dingen die al gebeurd zijn:
De eerste laag: de val van Jeruzalem
De tweede laag: de komst van de Mensenzoon, Jezus die wordt verheerlijkt
en het gaat over iets wat nog staat te gebeuren:
De derde laag: Jezus die aan het eind van de tussentijd komt als Koning.
Maar gaat het dan ook nog over onze tijd? Over de coronacrisis?
Voor nu?
Kijk maar eens naar waar het waarschijnlijk allemaal is begonnen: een markt van beschermde dieren in Wuhan. Een plek waar kwetsbare diersoorten, schepselen van God worden uitgebuit. En kijk naar wat er omvalt. Alles waarvan wij dachten dat het belangrijk was, vliegvakanties, voetbal, AEX, Formule 1 op Zandvoort. Dat alles blijkt totaal niet meer belangrijk. De mensen die veel geld verdienen, zitten nu thuis. De vitale beroepen, mensen die kort geleden nog moesten staken voor meer loon, die zijn nu belangrijk.
In de coronacrisis komt naar boven wat echt van waarde is. Ik zei vorige week al: het Griekse woord krisis betekent ‘oordeel’. Het brengt ons ook als kerk terug naar de kern. Het brengt ons als mensen terug naar de essentie van het bestaan. Afgoden vallen om. Nu komt naar boven wat er in ons hart leeft. Juist nu kunnen we als christenen een verschil maken. God keert alles om, en zet alles weer recht. En dat is de essentie van God die oordeelt. Iets van dat oordeel klinkt door in de coronacrisis.
En juist nu ook kunnen we leren van de traditie van de kerk. Want in de afgelopen tweeduizend jaar hebben wij als kerk ruime ervaring opgebouwd met ziektes en virussen. Toen in het jaar 165 na Christus een mix van twee nieuwe ziektes rond ging in het Romeinse rijk, waren het de christenen die voor elkaar bleven zorgen. De heidense rijken en doctoren vluchten de steden uit. Dat was volledig normaal gedrag. Dat was het normale hamsteren.
Maar de christenen deden iets anders: zij bleven. Zij gaven elkaar water en eten. Zij verbonden de zweren. Zij verzorgden hun heidense buren. Zij waren niet bang voor de dood, omdat ze wisten dat ze in Christus waren in leven en in sterven. In die crisis kwam naar boven hoe zeer de heidense goden faalden, en de God van de christenen het verschil maakten, door de leerlingen van Jezus heen. Dat de ziekenhuizen nu open blijven is hier een direct gevolg van.
Praktisch
En uit al die crises ervaringen, uit de traditie van de kerk, en uit de woorden van Jezus, kunnen wij lessen leren voor vandaag.
Als christenen geloven we dat het leven niet maakbaar is. Onze tijden zijn in Uw hand. God houdt ons vast, in leven en sterven. We hoeven niet bang te zijn.
En Jezus leert ons om waakzaam te zijn. Om klaar te staan. Ook wij kunnen door angst worden overvallen. Ook wij maken ons zorgen. Ook wij willen onze voorraadkasten vullen. Maar wij hebben iets om aan vast te houden. Uiteindelijk bepaalt niet ons werk, onze gezondheid, zelfs niet onze familie wie wij zijn. Wie we zijn wordt bepaald door Christus. Wij zijn in Hem, door Hem, van Hem. Dat maakt dat we rechtop kunnen blijven staan, ook in een crisis. Gods goedheid houdt ons staande. Niet uit eigen kracht, maar uit Zijn kracht. Blijf waakzaam en wakker. Houdt je ogen gericht op God en zijn goedheid.
En vanuit die kracht kunnen we goed handelen. Het juiste blijven doen. Doen wat onze hand vindt om te doen. Net zoals die dienaren aan het eind van Jezus verhaal. Blijven dienen, betrouwbaar blijven, verstandig blijven. Doen wat Jezus zegt. God liefhebben boven alles, en de naaste als onszelf. Want juist dit is de tijd waarop het er op aankomt. Dit is de tijd om te handelen als huispersoneel van God. Omdat wij weten dat Jezus eens weer zal komen als koning. En wij dan voor altijd bij Hem thuis mogen zijn. Amen.