De preek van 1e Advent – ds. Robert Stigter

Inleiding

Toen de aanslagen in Parijs geweest waren, moesten allerlei mensen ons uitleggen wat er nou gebeurd was, waarom we het zo erg vonden, en wat we eraan konden doen. Iedereen schreef en zei van alles. En tussen al die stemmen waren er een paar die het hoofd koel hielden. En misschien wel de meest inspirerende van allemaal was volgens heel veel mensen Beatrice de Graaf.
Ik ga hier niet samenvatten wat ze allemaal gezegd heeft, dat kun je zelf wel ergens nalezen. Maar ik ga jullie wel iets vertellen over wat ik zelf met haar meegemaakt heb.
Toen ik nog geschiedenis studeerde heb ik les van haar gehad. Toen was ze al erg goed als docent. Maar ik weet ook nog van een college waar een collega student vloekt. Toen werd ze echt boos en eiste excuses. Best dapper, zeker in die tijd om dat te doen op een seculiere universiteit. Beatrice de Graaf is echt een overtuigd christen. En natuurlijk heeft ze ook gewoon heel veel verstand van terrorisme. Maar ze doet precies wat onze roeping is als christenen in zo’n situatie: rust uitstralen, je niet laten leiden door angst. Doen wat Jezus zegt dat je in zo’n situatie moet doen.

Maar de woorden van Jezus die we lazen maken je misschien eerder bang dan dat ze je rust geven. Hij spreekt over vreselijke dingen. Oorlog en opstand, aardbevingen en hongersnood, verwarring en onrust. De zon en de maan en de sterren die beven, mensen die elkaar verraden, dood en verderf.

Val van Jeruzalem

En voor een deel kan ik je geruststellen. Die woorden van Jezus gaan over een specifieke gebeurtenis die al lang geleden heeft plaatsgevonden: de val van Jeruzalem in het jaar 70. In de tijd van Jezus was Israël bezet door de Romeinen. Tijdens Jezus’ leven en daarna waren er rebellen die tegen de Romeinen in verzet kwamen. Zij wilden met geweld het Koninkrijk van God op aarde brengen. ‘Als wij de bezetters verslaan, dan kan God koning worden. God woont in onze tempel en dus zal God ons beschermen’, zo dachten zij. Denk maar aan de moordenaars die met Jezus gekruisigd werden, dat waren waarschijnlijk ook van dat soort rebellen, of terroristen.
Jezus verzette zich tegen deze verafgoding van de tempel en de weg van geweld. Jezus zei juist: als een Romeinse soldaat je dwingt om 1 kilometer mee te lopen en zijn rugtas te dragen, loop dan 2 kilometer met hem mee. Heb je vijanden lief, doe goed ook voor wie jullie haten. Zo vertelde Jezus over een heel andere manier waarop Gods Koninkrijk zou komen. Maar de mensen luisterden niet naar Jezus.
In de tijd na Jezus namen de spanningen steeds meer toe. Uiteindelijk werden de Romeinen verjaagd en ontstond er een echte oorlog tussen Rome en de Joden. De Romeinse keizer stuurde zijn legioenen er op af. Het land werd weer bezet, Jeruzalem werd belegerd en vernietigd. Het was een tijd van enorme verschikkingen. Er stonden valse messiassen op. Er was honger, strijd, onderdrukking, verraad.

En Jezus had die val van Jeruzalem aan zien komen en ervoor gewaarschuwd. En hij vond het vreselijk dat dit met de stad van God ging gebeuren. Maar het was onvermijdelijk. Wie naar het zwaard grijpt, sterft zelf door het zwaard. Zoveel mensen hadden zich niet bekeerd tot Jezus weg, de weg van vrede. Het moest wel fout gaan.

Komst van de Mensenzoon

En als Jezus het heeft over de val van Jeruzalem, dan zegt hij ook iets over de komst van de Mensenzoon:

27 Maar dan zullen ze op een wolk de Mensenzoon zien komen, bekleed met macht en grote luister.28 Wanneer dat alles staat te gebeuren, richt je dan op en hef je hoofd, want jullie verlossing is nabij!’

Jezus zegt hiermee niet: als Jeruzalem wordt vernietigd, dan kom ik als mensenzoon op een wolk naar de aarde om de Romeinen te verjagen. Wat zijn leerlingen misschien hadden verwacht. Hij zegt: als dit gebeurd dan is dat een teken dat ik gelijk heb. Dat mijn weg de enige weg is. En dat God door die Romeinen oordeelt over Jeruzalem.
De komst van de Mensenzoon betekent iets heel anders. Die term verwijst naar een tekst in het boek Daniël. Het boek Daniël gaat ook over Joden die leven in een tijd van bezetting, en het was daarom heel populair in de tijd van Jezus. De komst van de mensenzoon verwijst naar Daniël 7:13.

“In mijn nachtelijke visioenen zag ik dat er met de wolken van de hemel iemand kwam die eruitzag als een mens [een mensenzoon]. Hij naderde de oude wijze en werd voor hem geleid. Hem werden macht, eer en het koningschap verleend, en alle volken en naties, welke taal zij ook spraken, dienden hem. Zijn heerschappij was een eeuwige heerschappij die nooit ten einde zou komen, zijn koningschap zou nooit te gronde gaan.”

Dit verhaal lazen we afgelopen jaar ook met Hemelvaartsdag. Wat we hier zien is dat er iemand [gebaar van onder naar boven] op de wolken komt naar de hemel. Het is iemand die eruitzag als een mens, of letterlijker vertaald: een mensenzoon. Hij naderde de oude wijze, dat is God, en wordt verheerlijkt en als koning aangesteld.
De komst van de mensenzoon is dus niet iemand die vanuit de hemel neerdaalt op de aarde, maar juist iemand die op de wolken aankomt in de hemel. Als Jezus het dan heeft over de komst van de mensenzoon, bedoelt hij dus niet het moment dat hij zelf weer op aarde zal terugkeren. Hij bedoelt het moment waarop hij wordt verheerlijkt. Verheerlijken wil zeggen dat Jezus de eer krijgt, dat hij aanbeden wordt, dat mensen zeggen: Jezus is Heer. En Jezus wordt verheerlijkt, nog voor de generatie waartegen hij sprak is gestorven. Want Jezus wordt verheerlijkt als hij opgewekt wordt uit de dood. Hij wordt verheerlijkt bij zijn hemelvaart. En Jezus wordt verheerlijkt als zijn profetie uitkomt. Als Jeruzalem en de tempel worden vernietigd, komt Jezus voorspelling helaas uit. De weg van geweld loopt dood. Jezus’ weg is de enige weg naar het Koninkrijk van God.

Adviezen van Jezus

En Jezus geeft dan praktische adviezen aan de christenen die tijdens de belegering in Jeruzalem wonen. Adviezen die je vrij makkelijk kunt doorvertalen naar ons. Want ook wij leven in zo’n tijd van crisis en verwarring. Van geweld en onzekerheid. En hoe moeten wij dan denken, voelen en handelen? Daar helpen Jezus’ woorden ons bij. Ik denk dat we 4 adviezen uit zijn woorden kunnen halen.

Advies 1

9 Als jullie horen dat er oorlog is of een opstand [of een aanslag], moet je niet bang zijn.

Wees niet bang. Die zin staat zo ontzettend vaak in de Bijbel. Van alle geboden komt deze het meest voor in de Bijbel. En wat je alle terrorisme experts hoort zeggen: dat is juist wat de terroristen willen. Angst zaaien. Een theater van angst. Jezus zegt ons: wees niet bang als er van alles gebeurd in de wereld.

Advies 2

8 Jezus zei: ‘Pas op! Laat je niet bedriegen. Want er zullen veel mensen komen die mijn naam gebruiken. Ze zullen zeggen dat ze de Messias zijn en dat het einde gekomen is. Maar jullie moeten die mensen niet geloven.

Er wordt ook in christelijk Nederland heel wat gespeculeerd over wat heftige gebeurtenissen betekenen in Gods plan. Doe daar niet aan mee. Vrijwel altijd is het grote onzin. Wees nuchter en waakzaam, laat je niet meeslepen door allerlei theorieën over dat het einde nu nabij is. Als het zover is dat Jezus komt als koning van deze wereld, dan merk je het overduidelijk, dat is wat de Bijbel daar over zegt.

Advies 3

12 Maar eerst zullen jullie worden mishandeld en vervolgd en uitgeleverd aan de synagogen, jullie zullen worden opgesloten in de gevangenis en worden voorgeleid aan koningen en gouverneurs omwille van mijn naam. 13 Dan zullen jullie moeten getuigen. 14 Bedenk wel dat jullie je verdediging niet moeten voorbereiden. 15 Want ik zal jullie woorden van wijsheid schenken die door geen van je tegenstanders kunnen worden weerstaan of weersproken.

Tussen Jezus’ dood en de vernietiging van Jeruzalem lagen ongeveer 40 jaar. En in die 40 jaar werden de volgelingen van Jezus vaak vervolgt. Ze werden opgepakt en verhoord en voor allerlei rechters gebracht. Het was voor hen een verlossing toen de tempel werd vernietigd en in ieder geval de vervolging door de Joden daarmee tot een einde kwam.
Als ze vervolgd werden hadden ze heel vaak de ervaring dat God ze dan door zijn Geest de woorden gaf om te spreken.
En nu worden wij niet vervolgd. Maar we leven wel weer in een tijd waarin we een hele kleine minderheid zijn. Oefen dan samen er over te spreken wat je geloofd. Wees moedig als er een mogelijkheid is om over je geloof te spreken. En vertrouw erop dat God je dan de woorden ingeeft. Juist in dit soort crisis momenten zijn mensen op zoek naar hoe wij vanuit ons geloof rust kunnen ervaren.

Advies 4

geen haar van je hoofd zal verloren gaan.19 Red je leven door standvastigheid!

We hoeven als christenen niet bang te zijn. Maar we hoeven er ook niet vanuit te gaan dat het in onze wereld vanzelf wel weer beter wordt. Als de economie maar weer groeit, als we IS maar hebben uitgeroeid, als er een nieuwe regering is. Dat het dan allemaal weer beter gaat. En we hoeven ook niet te geloven dat het allemaal minder wordt. Dat de armoede toeneemt, de vluchtelingen ons gaan verdringen, dat Nederland wordt overgenomen door islamitische mensen. Het is naïef om dat te geloven. Als je gelooft dat alles beter wordt, dan geloof je in het verlichtingsoptimisme. Als je gelooft dat alles slechter wordt, dan geloof je in een soort populistisch doemdenken. Allebei zijn ze niet het Bijbelse geloof. Niemand weet of de tijden hierna beter worden of slechter. We hoeven niet optimistisch en niet pessimistisch te zijn. Wat we wel moeten doen is vertrouwen op God. Of het nu slechter of beter wordt: geen haar op ons hoofd zal verloren gaan. God kent ons, ziet ons, draagt ons. In leven en sterven. Hou daar aan vast! Dat is het enige dat telt. In goede en slechte tijden.

Evangelie van vandaag

Wees dus niet bang. Wees standvastig. Geloof dat Jezus bij de Vader is en alle macht in zijn handen is. Weet dat God zelfs de haren op je hoofd heeft geteld en er geen verloren zal laten gaan. Leef vanuit die rust. Geef de terreur geen kans om jou onrustig te maken. Laat je van binnen sterken. Door Jezus. Jezus die ons wil ontmoeten. Door brood en wijn. En daardoorheen tot ons spreekt: wees niet bang. Ik ken je. Ik hou van je. Jij bent van mij. In leven en sterven.

Amen.