bij Jesaja 1:10-20
Leerlingen van Jezus, gasten met ons,
Wie van jullie is er bij de tentoonstelling Gospel geweest in het Catharijne convent in Utrecht.
Ik was er afgelopen herfstvakantie.
Wat ik geleerd heb is dat gospel muziek de bron is van alle andere soorten muziek. In Europa hadden we vroeger alleen klassieke muziek. Alle andere soorten muziek komen uit de gospel voort, hebben hun wortels in Afrika.
Wat mij raakte is hoe het geloof misbruikt is om slavernij in stand te houden. Dat gebeurde door protestanten en katholieken. Maar ik moet bekennen dat wij protestanten dat nog bonter hebben gemaakt. Juist omdat wij al heel lang de Bijbel in de eigen taal hebben, hebben we ook al heel lang verschillende kerken voor verschillende culturen en volken. En dus ook vaak een kerk voor witte mensen en voor zwarte mensen.
Het ergste vond ik de slavenbijbel. Rond 1800 is er een Engelstalige Bijbel uitgegeven voor mensen die tot slaaf waren gemaakt. Maar het was een hele dunne Bijbel, 90 procent van de tekst was verdwenen. De slavenbijbel bevat geen verhalen over de bevrijding uit slavernij in Egypte, geen teksten over hoe God alle mensen gelijk heeft geschapen naar zijn evenbeeld. Wel alle geboden waarin het gaat om gehoorzaamheid. En zeker geen Galaten 3 vers 28: Er zijn geen Joden of Grieken meer, slaven of vrijen, mannen of vrouwen – u bent allen één in Christus Jezus.
De slavenbijbel paste goed bij die tijd: een sterk onderscheid tussen lichaam en ziel. De ziel van de slaven mocht vrij zijn in Christus. Maar het lichaam was gevangen in ketenen.
Ook van het boek Jesaja is het grootste gedeelte geschrapt in de slavenbijbel. En het gedeelte dat we vandaag gelezen hebben zal er zeker niet in hebben gestaan.
God klaagt de leiders van het volk aan. Wat moet ik met jullie offers, waarom al dat bloed en vet van dieren. Waarom wierook, waarom al die gebeden en samenkomsten?
Waarom vieren jullie al die feesten, het nieuwe maan feest, het sabbat feest.
Het antwoord van de leiders kan vrij simpel zijn: nou ja, U heeft zelf in de wet laten schrijven dat we offers moeten brengen, en feesten moeten vieren, en samen moeten komen. Dus natuurlijk doen we dat, het staat in Uw wet. Wij zijn vrome gelovigen.
Maar hoe kun je zo in de tempel verschijnen, hoe kun je bidden met opgeheven handen, terwijl er bloed kleeft aan die handen. Niet letterlijk, want ze zullen zich ritueel gereinigd hebben voor ze de tempel binnen gingen. Maar toch zijn de mensen onrein geworden. Door het onrecht dat ze doen.
Wezen worden aan hun lot overgelaten. Weduwen moeten het zelf maar uitzoeken. Armen worden vertrapt. Israël is vol onrecht geworden. Er kleeft bloed aan de handen. Bloed aan de handen van de leiders, maar ook aan het volk, aan bedrijven, politiek en burgers. En God kan dat niet aanzien. Hij kan niet naar gebeden luisteren van mensen die bloedschuld dragen.
Dat gold voor de leiders van Israël, 2500 jaar geleden.
Het geldt voor slavenhandelaren, plantagehouders, en profiteurs van slavernij 200 jaar geleden.
Maar het geldt ook voor ons. Veel van de prachtige gebouwen in de oude binnenstad van Delft, zijn betaald met geld dat verdiend is met slavernij.
Racisme zit in de vezels van onze maatschappij, en misschien ook wel bij jou of mij in het hart.
En veel van wat we kopen, aan eten, kleren en spullen, is gemaakt door moderne slaven of door zwaar onderbetaalde mensen.
Wat we kopen, reizen, eten draagt bij aan klimaatverandering, waar juist de arme mensen wereldwijd de gevolgen van dragen.
Het systeem waarin wij leven is gebouwd op onrecht en oneerlijke verdeling. We kunnen er niet aan ontsnappen. Ook wij bidden hier met handen waar bloed aan zit.
Maar. Terwijl wij zo geketend zijn aan onrecht en schuld, klinkt er een nieuw lied. Een lied van gospel. Goed nieuws, evangelie. God bevrijdt ons van onze ketenen van onrecht en schuld.
18Al zijn je zonden rood als scharlaken, ze worden wit als sneeuw,
al zijn ze rood als purper, ze worden wit als wol.
Gospel muziek gaat over dat God ons heeft gered van onze zonde en schuld. Jezus droeg onze zondenlast aan het kruis. Zijn bloed reinigt ons van al onze zonden. Hij heeft de ketenen van de schuld verbroken in zijn leven, sterven en opstanding.
En zo roept Gospel ons op tot inkeer.
In gospel muziek zit iets van de transformerende kracht van het evangelie. De kracht om je leven ter vernieuwen. Te laten vernieuwen door Gods Geest. Tot je bestemming te komen: nieuwe schepping. En in Gods nieuwe schepping is geen plaats voor onrecht, voor slavernij.
Vooruitlopend op de eerlijke wereld die God aan het eind van de tijd gaat volbrengen, kunnen wij kunnen nu al bijdragen aan een meer eerlijke wereld. Door alleen eerlijke spullen te kopen, eerlijk geproduceerd eten. Door te leven met respect voor Gods prachtige schepping. Genieten van genoeg. Door het recht te zoeken, op te komen tegen onrecht. Bij te staan wie bijstand nodig heeft. Door de belangen van tirannen niet te steunen, en los te komen van gas en olie.
Dus kom tot inkeer. Keer je om. Luister weer naar de God die leven geeft. Ga leven vanuit Gods vergeving, Gods genade. Vanuit gospel, goed nieuws. En samen verbreken we ketenen van onrecht. Amen.