bij Marcus 10:17-31, sermon in English below
Leerlingen van Jezus, gasten met ons,
Op de lijst van rijkste landen ter wereld, staat Nederland op de 4e plek. Pijnacker hoort bij de rijkere gemeenten van Nederland. Binnen Pijnacker behoort Emerald weer tot de rijkere wijken. Oftewel: veel van ons horen bij de 10 procent rijkste mensen ter wereld.
Dus de meeste van ons hebben veel bezittingen. Net zoals die rijke jongeman uit het verhaal. De man die een grote vraag stelt aan Jezus:
17wat moet ik doen om deel te krijgen aan het eeuwige leven?’
Uiteindelijk is Jezus conclusie:
23 ‘Wat is het moeilijk voor rijken om het koninkrijk van God binnen te gaan.’
Dus rijke mensen komen de hemel niet in. Denk maar aan het verhaal dat we pas geleden lazen. De arme Lazarus mocht naar boven, de rijke man moest branden in hel.
En toch moeten we ook dit verhaal anders leren lezen. Niet omdat het een gelijkenis is, zoals het verhaal van Lazarus. Maar onze eerste blik bij het verhaal klopt niet. Het probleem is ons beeld van de hemel. Dat we de vraag van die rijke man lezen als ‘hoe kom ik in de hemel?’. Maar dat vraagt hij niet. Hij vraagt: hoe kan ik deel krijgen aan het eeuwige leven? Hoe kan ik het leven van de nieuwe tijd beërven?
Het is een Joodse man, met een Joodse verwachting van de tijd en van de hemel. Wij denken snel in dit plaatje. Ik heb deze plaatjes eerder laten zien, maar ik herhaal ze. Want ons niet zo Bijbelse denken over de hemel is hardnekkig. We hebben herhaling nodig.
Wij denken zo: je hebt het aardse leven in het hier en nu. En wanneer je sterft ga je over naar het eeuwige leven in de hemel.
Maar zo denkt die Joodse man uit ons verhaal niet. Hij denkt zo: ik leef in de oude tijd, een tijd van ballingschap, omdat God nog niet is teruggekeerd naar zijn volk. Maar binnenkort breekt de Dag van de Heer aan. Dan is er een nieuwe tijd, dan wordt Israël bevrijdt. Dan komt de hemel op aarde.
En zijn vraag is: hoe weet ik dat ik op die dag aan de goede kan van de streep sta? Dat ik hoor bij het ware Israël?
Dat is de grote vraag waar heel veel mensen en groepen in de tijd van Jezus mee bezig waren. Wat is Jezus’ antwoord?
Jezus’ antwoord is dat met zijn leven, lijden, sterven en opstanding die nieuwe tijd is begonnen. Het Koninkrijk van God. Maar die nieuwe tijd gaat samen op met de oude tijd. Tot het moment dat Jezus terugkomt. Dan is de oude tijd voorbij, en is er alleen nog de nieuwe tijd. De hemel op aarde.
Vergelijk het met d-day. Decision day. De dag van de beslissing. Toen de landing in Normandië was gelukt, was het wel duidelijk. De Nazis zouden de Tweede Wereldoorlog verliezen. Maar het duurde nog bijna een jaar tot de Nazi’s zouden capituleren. V-day. Victory day. De dag van de overwinning. Dus er was eerst een tijd dat de Nazi’s de overhand hadden. Vanaf d-day was het duidelijk dat de geallieerden zouden winnen, maar het duurde tot V-day tot de overwinning voor iedereen realiteit was.
Zo is het ook met het Koninkrijk van God. De beslissing is al gevallen. Jezus is opgestaan en de overwinning is zeker. Maar de overwinning is niet altijd zichtbaar. Wij zijn in de huidige wereld, maar we zijn tegelijkertijd deel van de hemelse erfenis. Het Koninkrijk van God, Gods nieuwe wereld, is met Jezus’ opstanding begonnen. Maar het Koninkrijk wacht nog op de voltooiing die komt bij Jezus’ tweede komst. Het koninkrijk van God is er wel, en nog niet.
Hoe krijg je nu al deel aan die nieuwe tijd, die hemelse erfenis? Dat is de vraag.
Jezus antwoord is: houd je aan de geboden. Specifiek noemt Jezus vijf van de tien geboden. En dan de geboden van de tweede tafel, die gaan over hoe om te gaan met andere mensen.
Nou dat is geen moeite voor de man. Want als vrome Jood is hij met deze geboden opgevoed, en houd hij zich er aan van jongs af aan.
Dan kijkt Jezus hem aan, vol liefde. Een prachtig detail. Jezus kijkt hem aan en doorgrond wie hij is. En Hij ziet iemand die God en zijn geboden serieus neemt. Iemand die echt voor God wil gaan. Iemand die Jezus goed kan gebruiken in zijn beweging voor Gods Koninkrijk.
Maar, Jezus ziet ook iemand voor wie zijn bezittingen een last zijn. Iets wat tussen hem en God in staat. Heb de Heer uw God lief met heel uw hart, heel uw ziel, én alles wat u hebt.
Jezus daagt hem uit: ga naar huis, verkoop wat je hebt, geeft het aan de armen, en volg mij.
Maar dat is teveel gevraagd. Met een kater keert de man terug naar huis. Want hij had veel bezittingen.
23Jezus keek de kring rond en zei tegen zijn leerlingen: ‘Wat is het moeilijk voor rijken om het koninkrijk van God binnen te gaan.’
En daar schrikken de leerlingen van. En even later schikken ze nog erger:
25het is gemakkelijker voor een kameel om door het oog van een naald te gaan dan voor een rijke om het koninkrijk van God binnen te gaan.’
En nu schrikken de leerlingen tot in het diepst van hun wezen: wat? Is het zelfs voor rijken onmogelijk om bij die nieuwe tijd van God te horen? Maar rijkdom is toch een teken van Gods zegen? Denk aan de rijkdom van Abraham, Isaäk en Jakob, van Salomo. Als zelfs door God gezegende mensen niet zeker zijn van hun plekje, wie dan wel?
Ja. Niemand dus. Een kameel past niet door een naald. Wij zijn niet geschikt voor Gods Nieuwe Wereld. Voor mensen is dat onmogelijk.
Maar voor God, is niets onmogelijk. God is goed.
Zoals we aan het begin lazen:
18Jezus antwoordde: ‘Waarom noemt u Mij goed? Niemand is goed, behalve God.
Gods goedheid is mens geworden in Jezus. Jezus was helemaal tof, goed. Hij heeft de wet vervult. Hij is als enige mens trouw geweest aan Gods opdracht om een evenbeeld van God te zijn. Met zijn leven, lijden, sterven en opstanding is Gods nieuwe goede wereld begonnen.
En daarom is alles mogelijk. Wie Jezus volgt, heeft nu al een eeuwig leven. Een leven dat niet eindigt, ook niet op de grens van de dood. Een leven dat nu al geboren is uit Gods nieuwe wereld. Dat krijgen we, als cadeau, uit genade, door de trouw van Jezus.
Maar dat vraagt veel van ons. Het vraagt alles van ons. Jezus vraagt ons om Hem te volgen. En dan moet je alles opgeven.
29Jezus zei: ‘Ik verzeker jullie: iedereen die broers of zussen, moeder, vader of kinderen, huis of akkers heeft achtergelaten omwille van Mij en het evangelie, 30zal het honderdvoudige ontvangen: in deze tijd broers en zussen, moeders en kinderen, huizen en akkers, al zal dat gepaard gaan met vervolging, en in de tijd die komt het eeuwige leven.
Jezus volgen gaat samen met verlies. Het is God op de eerste plek zetten. Radicaal. Dat betekent dat wat je bezit, niet langer van jou is, maar iets dat je van God hebt ontvangen. Jouw talent waarmee je geld verdiend, is iets wat je van God hebt gekregen. De lucht die je inademt is een cadeau van God. Er is niks van jou, alles is van God.
Dus als volgeling van Jezus kun je niet leven voor je carrière. Prachtig als je carrière kunt maken, maar het mag je niet gaan beheersen. Goed geld verdienen is mooi, maar als je werkplek zo in de ban van het grote geld is dat het ook jou gaat beheersen, dan kun je beter een andere baan zoeken.
Soms betekent het ook je familie loslaten. In Jezus’ tijd gingen vaak hele families Jezus volgen. Maar soms ontstond er juist een conflict, dan werden mensen hun familie uitgezet vanwege hun liefde voor Jezus.
Wij leven in een tijd en plaats waarin je ook een beetje gek bent als je Jezus volgt. Dat kan betekenen dat relaties soms stuk lopen op onbegrip. Dat je moet kiezen tussen Jezus en je familie, of Jezus en je relatie. Dan vraagt Jezus volgen veel van je.
En toch is dat het waard. Want met het volgen van Jezus, ontvang je veel rijkdom. Je krijgt er een wereldwijde familie voor terug. De kerk. Nieuwe opa’s en oma’s, nieuwe ouders, nieuwe vrienden, nieuwe kinderen en kleinkinderen. Mensen die van je houden. Mensen die met jou willen delen, als jij dat nodig hebt. Familie die voor elkaar zorgt. En ook dat raakt weer aan bezit. Want als wij met elkaar delen, hoeft niemand van ons grote reserves aan te houden.
En alles wat we daarin ontvangen, aan geloof, hoop en liefde is een voorproefje van wat komt. Eeuwig leven met Jezus begint nu al. Maar het is een leven dat doorloopt, zelfs als we sterven. En als Jezus terugkomt ontvangen we een hemelse schat, erven we een hemelse erfenis. Hemel en aarde worden één. Bezittingen en rijkdom zijn niet meer nodig, want er zal overvloed zijn, genoeg voor iedereen. Geen lijden, geen tranen. Dan is God alles in allen.
Onmogelijk? Voor mensen wel. Maar voor God is niets onmogelijk. Amen.
Disciples of Jesus, guests with us,
The Netherlands is in 4th place on the list of richest countries in the world. Pijnacker is one of the wealthier municipalities in the Netherlands. Within Pijnacker, Emerald is again one of the wealthier neighbourhoods. In other words, many of us are among the 10 percent richest people in the world.
So most of us have a lot of possessions. Just like that rich young man from the story. The man who asks a big question of Jesus:
17what must I do to inherit eternal life?”
Ultimately, Jesus concludes:
23 “How hard it is for the rich to enter the kingdom of God.”
So rich people don’t go to heaven. Just think of the story we read recently. Poor Lazarus was allowed to go up, the rich man had to burn in hell.
And yet we also need to learn to read this story differently. Not because it’s a parable, like the story of Lazarus. But our first look at the story is wrong. The problem is our image of heaven. That we read that rich man’s question as ‘how do I get to heaven?’. But he doesn’t ask. He asks: How can I partake of eternal life? How can I inherit the life of the new age?
It is a Jewish man, with a Jewish expectation of the time and of heaven. We think quickly in this picture. I’ve shown these pictures before, but I’ll repeat them. Because our not so Biblical thinking about heaven is persistent. We need repetition.
We think like this: you have earthly life in the here and now. And when you die you pass on to eternal life in heaven.
But that’s not how the Jewish man in our story thinks. He thinks like this: I live in the old days, a time of exile, because God has not yet returned to his people. But soon the Day of the Lord will come. Then there will be a new time, then Israel will be liberated. Then heaven comes to earth.
And his question is: how do I know that I am on the right side of the line on that day? That I belong to the true Israel?
That is the big question that many people and groups were occupied with in the time of Jesus. What is Jesus’ answer?
Jesus’ answer is that with his life, suffering, death and resurrection that new age has begun. The Kingdom of God. But the new time goes hand in hand with the old time. Until Jesus returns. Then the old time is gone, and there is only the new time. Heaven on earth.
Compare it to d-day. Decision day. The day of the decision. When the landing in Normandy had succeeded, it was clear. The Nazis would lose World War II. But it was nearly a year before the Nazis capitulated. V-day. Victory day. The day of victory. So there was a time when the Nazis had the upper hand. From D-Day it was clear that the Allies would win, but it wasn’t until V-Day that victory was a reality for everyone.
So it is with the Kingdom of God. The decision has already been made. Jesus is risen and the victory is certain. But victory is not always visible. We are in the present world, but at the same time we are part of the heavenly inheritance. The Kingdom of God, God’s new world, began with Jesus’ resurrection. But the Kingdom is still waiting for the completion that comes at Jesus’ second coming. The kingdom of God is here, and not yet.
How do you already participate in that new time, that heavenly inheritance? That is the question.
Jesus’ answer is: keep the commandments. Specifically, Jesus mentions five of the Ten Commandments. And then the commandments of the second table, which are about how to deal with other people.
Well that’s no trouble for the man. For as a devout Jew he was brought up with these commandments, and he keeps them from childhood.
Then Jesus looks at him, full of love. A beautiful detail. Jesus looks at him and understands who he is. And He sees someone who takes God and His commandments seriously. Someone who really wants to go for God. Someone who can use Jesus in his movement for God’s Kingdom.
However, Jesus also sees someone to whom his possessions are a burden. Something that stands between him and God. Love the Lord your God with all your heart, with all your soul, and all that you have.
Jesus challenges him: go home, sell what you have, give to the poor, and follow me.
But that’s asking too much. The man returns home with a hangover. For he had many possessions.
23Jesus looked around the circle and said to his disciples, “How hard it is for the rich to enter the kingdom of God.”
And that scares the students. And a moment later they arrange even worse:
25It is easier for a camel to go through the eye of a needle than for a rich man to enter the kingdom of God.”
And now the disciples are terrified to the depths of their being: what? Is it impossible even for the rich to belong to that new age of God? But isn’t wealth a sign of God’s blessing? Remember the riches of Abraham, Isaac and Jacob, of Solomon. If even God-blessed people are not sure of their place, who is?
Yes. So nobody. A camel cannot fit through a needle. We are not fit for God’s New World. That is impossible for humans.
But for God, nothing is impossible. God is good.
As we read at the beginning:
18Jesus answered, “Why do you call me good? No one is good except God.
God’s goodness has become man in Jesus. Jesus was totally cool, all right. He has fulfilled the law. He is the only human being who has been faithful to God’s command to be the image of God. With his life, suffering, death and resurrection God’s new good world has begun.
And therefore everything is possible. Those who follow Jesus already have eternal life. A life that does not end, not even on the verge of death. A life that is already born of God’s new world. We receive this, as a gift, by grace, through the faithfulness of Jesus.
But that demands a lot from us. It demands everything from us. Jesus asks us to follow Him. And then you have to give up everything.
29Jesus said, “Truly I tell you, whoever has left brothers or sisters, mother, father or children, house or fields for my sake and the gospel, 30will receive a hundredfold: at this time brothers and sisters, mothers and children, houses and fields, though it be accompanied by persecution, and in the time to come eternal life.
Following Jesus is accompanied by loss. It is putting God first. Radical. That means that what you possess is no longer yours, but something you have received from God. Your talent that earns you money is something that God has given you. The air you breathe is a gift from God. Nothing belongs to you, everything belongs to God.
So as a follower of Jesus you cannot live for your career. Wonderful if you can make a career, but it should not control you. Earning good money is great, but if your workplace is so dominated by the big money that it also starts to control you, then you better look for another job.
Sometimes it also means letting go of your family. In Jesus’ day, whole families often followed Jesus. But sometimes a conflict arose, people were expelled from their families because of their love for Jesus.
We live in a time and place where you are also a little crazy if you follow Jesus. This can mean that relationships sometimes break down because of misunderstanding. That you have to choose between Jesus and your family, or Jesus and your relationship. Then following Jesus asks a lot of you.
And yet it’s worth it. Because by following Jesus, you receive a lot of riches. You get a worldwide family in return. The church. New grandparents, new parents, new friends, new children and grandchildren. People who love you. People who want to share with you, if you need it. Family taking care of each other. And that also comes back to property. Because if we share with each other, none of us have to keep large reserves.
And all that we receive in it, of faith, hope, and love, is a foretaste of what is to come. Eternal life with Jesus begins now. But it is a life that continues even when we die. And when Jesus returns, we receive a heavenly treasure, we inherit a heavenly inheritance. Heaven and earth become one. Possessions and wealth will no longer be necessary, for there will be abundance, enough for all. No suffering, no tears. Then God is all in all.
Impossible? For people, yes. But nothing is impossible for God. Amen.