sermon in English below
Leerlingen van Jezus, gasten met ons,
De vorige keer zei ik het al: de brief van Paulus aan de Galaten is als een telefoongesprek dat we afluisteren. We horen de helft van een gesprek dat door de brief plaatsvindt. We kennen Paulus een beetje, en de vorige keer heb ik jullie iets verteld over wat er speelde bij de mensen aan de andere kant van de telefoonverbinding, de christenen in Galatië.
En nu hoofdstuk 2. Vooral het slot is heel bekend en er zijn heel wat dikke boeken over geschreven. Maar vaak wordt dat stuk los gezien van de rest van de brief. Dan geeft het stuk antwoord op de vraag: wie mag er naar de hemel? Het antwoord van Paulus is dan: wie gelooft in Jezus, want met je eigen daden kom je er niet.
Maar als je het zo leest, haal je dit gedeelte uit de rest van het telefoongesprek. Er staat iets voor, en er komt iets na. Als we Paulus woorden echt willen begrijpen, moeten we eerst weten op welke vraag hij hier een antwoord geeft.
Wat is er aan de hand? Paulus, Barnabbas en Titus zijn leiders van de kerk in Antiochië. Een van de belangrijkste steden van het Romeinse rijk. Nu helemaal in het zuiden van Turkije, tegen Syrië aan. En in die kerk komen Joodse en Griekse gelovigen samen. Ze delen het leven, verdiepen zich in de Bijbel, ze eten samen aan tafel. Net zoals wij vandaag doen.
En dan komt er een profeet uit Jeruzalem, Agabus. Hij heeft van de Heilige Geest het inzicht ontvangen dat er een grote hongersnood aankomt. Tijd voor de kerk om in actie te komen. De christenen in Antiochië besluiten een extra collecte te houden en de opbrengst te delen met de christenen in Jeruzalem, die door vervolging erg arm zijn geworden.
Paulus, Barnabbas en Titus brengen de collecte naar Jeruzalem. Paulus ontmoet daar de leiders van de kerk in Jeruzalem, de drie steunpilaren van de nieuwe tempel die de gemeente is: Jakobus de broer van Jezus, Petrus (die in het Aramees Kefas wordt genoemd), en Johannes. Hij bespreekt met hen hoe ze het evangelie verkondigen en leven in Antiochië, en daarin vinden ze elkaar. De opbrengst van de collecte wordt gewaardeerd en ze spreken af om zo de armen te blijven ondersteunen.
Later komt Kefas, Petrus dus, zelf naar Antiochië. Hij eet daar met de Griekse christenen. Maar dan komen er Joodse christenen uit Jeruzalem die zeggen dat ze namens die andere steunpilaar komen, Jakobus de broer van Jezus. Deze Joodse christenen zijn van mening dat de heidense gelovigen echte Joden moeten worden. Ze moeten zich houden aan de ‘werken van de Thora’: besnijdenis, sabbat, en voedselwetten.
En Petrus; hij gaat daarin mee. Voortaan eet hij niet meer samen met de Griekse gelovigen. En de andere Joodse gelovigen volgen deze steunpilaar en doen hetzelfde, zelfs Paulus’ eigen mentor Barnabbas.
En Paulus is verbijsterd. Woedend. Hij spreekt Petrus er op aan: wat is dit voor hypocrisie, toneelspel! Petrus, eerst leef je net zoals de heidenen, en nu mensen daar kritiek op hebben, ga je je opeens weer afzonderen? Waar slaat dat nou weer op.
Even tussendoor: ik vind het echt heel bijzonder dat dit in de Bijbel staat. Een enorme ruzie tussen misschien wel de twee belangrijkste apostelen: Petrus en Paulus. Als ik redacteur was van de Bijbel, had ik het er uit gehaald. Je twee hoofdpersonen die ruziënd over straat rollen. Dat probeer je toch te verbergen. Maar de Bijbel is open en eerlijk over mensen, en de tekortkomingen van de grootste leiders zoals Mozes, David en Petrus.
De christenen in Galatië hebben gehoord van deze ruzie. Ook daar zijn Joodse christenen gekomen die zeggen dat de Joodse en heidense christenen niet samen mogen eten. Dat de heidenen eerst echte Joden moeten worden. En dat zijn de leraren waar Paulus zich hier, in de brief aan de Galaten, tegen verzet. Hij verzet zich met vuur. Want de kern van het evangelie staat op het spel.
De vraag die hier speelt is dus niet ‘hoe kom ik in de hemel als ik sterf’. De vraag is: wie hoort erbij? Bij de familie van God, bij de familie van Abraham. En hoe hoor je daarbij? Het is een vraag naar identiteit. Wie zijn we? Wanneer hoor je erbij?
Dat is ook gelijk wel interessant. Want de vraag naar identiteit is super actueel. Wie ben ik? Wat maakt mijn leven waardevol? Doe ik er wel toe in de ogen van andere mensen? Waar hoor ik bij?
En de vraag naar identiteit speelt ook in onze maatschappij: Hebben we nog een identiteit die we met elkaar delen, of is het ieder voor zich? Ben jij wel woke? Ben jij wel een goede Nederlander, met je dubbele nationaliteit? Kun je een groen vinkje laten zien of ben je een wappie?
Wanneer hoor je erbij, bij Gods familie? Paulus is heel duidelijk: dat je bij God hoort komt niet doordat je je aan de werken van de Thora te houdt. Je mag bij God horen, je wordt rechtvaardig verklaart, door het geloof in Jezus Christus.
Of eigenlijk nog beter vertaalt: niet door jouw geloof in Jezus, maar door de trouw van Jezus Christus. Ons geloof is een reactie op de trouw van Jezus.
De trouw van Jezus wil zeggen dat God zelf trouw is geweest aan zijn verbond met Abraham. God zelf is mens geworden. Jezus heeft alles prijsgegeven. Hij is zijn hele leven lang trouw geweest aan God. Hij heeft niet gezondigd. Hij heeft naar God geluisterd en is de weg van het lijden gegaan. Hij is die ene Israëliet die wel echt een licht is geweest voor alle volken.
Jezus heeft het goede leven voorgeleefd. Hij heeft geleden. Hij is als onschuldige gekruisigd, gestorven en begraven. Maar naar drie dagen weer opgestaan uit de dood. Zo heeft God alles prijsgegeven, omdat Hij ons heeft liefgehad.
En als dat cadeau, die genade, bij jou binnenkomt, als je in Jezus gelooft als Zoon van God, vertrouwt op de trouw van Jezus, dan ben je in Christus. Dan ben je niet langer in de eerste plaats een Jood die volgens de wet leeft. Of een Griek die nooit aan de Joodse wet kan voldoen. Of in de eerste plaats een zondaar. Of in de eerste plaats een buitenlander. Of in de eerste plaats man of vrouw, slaaf of vrij. Succesvol in het leven of mislukt.
In de eerste plaats ben je dan in Christus, van Christus. Je bent met Christus gekruisigd en met Hem opgestaan uit de dood. Als je in Jezus bent, ben je nieuwe schepping. Je hoort bij Gods nieuwe wereld. En de zonde, de dood, je falen, je pijn, het is niet meer wat bepaalt wie je bent. Want je hoort bij God. Bij zijn familie.
Zoals Paulus dat zegt:
20ikzelf leef niet meer, maar Christus leeft in mij. Mijn leven hier op aarde leef ik in het geloof in de Zoon van God, die mij heeft liefgehad en zich voor mij heeft prijsgegeven.
En daarom zijn we allemaal welkom aan de Maaltijd van de Heer. Mannen en vrouwen, lozers en winnaars, ziek en gezond, gelovigen en twijfelaars. Welkom aan de tafel waar Jezus zelf de Gastheer is. Iedereen die in Hem gelooft, die vertrouwt op de trouw van Jezus, is in Christus. En wie in Christus is, heeft een nieuwe identiteit. Want God heeft ons zo liefgehad, dat Hij zijn Zoon voor ons heeft prijsgegeven. Amen.
Disciples of Jesus, guests with us,
I said it last time: Paul’s letter to the Galatians is like a telephone conversation that we overhear. We hear half of a conversation that takes place through the letter. We know Paul a little bit, and last time I told you a little bit about what was going on with the people on the other end of the telephone line, the Christians in Galatia.
And now chapter 2. Especially the ending is very well known and many thick books have been written about it. But often that part is seen separately from the rest of the letter. Then the piece answers the question: who can go to heaven? Then Paul’s answer is: whoever believes in Jesus, because your own actions will not get you there.
But if you read it that way, you’re taking this section out of the rest of the phone conversation. Something comes before, and something comes after. If we really want to understand Paul’s words, we must first know what question he is answering here.
What is going on? Paul, Barnabbas, and Titus are leaders of the Church in Antioch. One of the most important cities of the Roman Empire. Now all the way in the south of Turkey, against Syria. And in that church Jewish and Greek believers come together. They share life, immerse themselves in the Bible, they eat together at the table. Just like we do today.
And then there comes a prophet from Jerusalem, Agabus. He has received from the Holy Spirit the insight that a great famine is coming. Time for the church to take action. The Christians in Antioch decide to make an extra collection and to share the proceeds with the Christians in Jerusalem, who have become very poor due to persecution.
Paul, Barnabbas and Titus take the collection to Jerusalem. There Paul meets the leaders of the church in Jerusalem, the three pillars of the new temple that is the congregation: James the brother of Jesus, Peter (called Cephas in Aramaic), and John. He discusses with them how they preach the gospel and live in Antioch, and there they find each other. The proceeds of the collection are valued and they agree to continue to support the poor.
Later Cephas, so Peter, himself comes to Antioch. He eats there with the Greek Christians. But then there are Jewish Christians from Jerusalem who say they are coming on behalf of that other pillar, James the brother of Jesus. These Jewish Christians believe that the Gentile believers should become true Jews. They must abide by the “works of the Torah”: circumcision, Sabbath, and dietary laws.
And Peter; he goes along with it. Henceforth he no longer eats with the Greek believers. And the other Jewish believers follow this pillar and do the same, even Paul’s own mentor Barnabbas.
And Paul is stunned. furious. He addresses Peter about it: what hypocrisy is this, drama! Peter, at first you live like the heathen, and now that people are criticizing that, are you suddenly going to isolate yourself again? What does that mean again.
By the way: I think it’s really special that this is in the Bible. A huge quarrel between perhaps the two most important apostles: Peter and Paul. If I was editor of the Bible, I would have taken it out. Your two main characters rolling down the street arguing. You try to hide that. But the Bible is open and honest about people, and the shortcomings of the greatest leaders like Moses, David and Peter.
The Christians in Galatia have heard of this quarrel. Jewish Christians have come there too who say that Jewish and Gentile Christians should not eat together. That the Gentiles must first become real Jews. And those are the teachers that Paul opposes here in the letter to the Galatians. He resists with fire. Because the core of the gospel is at stake.
So the question that arises here is not ‘how do I get to heaven when I die’. The question is: who belongs? By the family of God, by the family of Abraham. And how do you hear about that? It is a question of identity. Who are we? When will you join?
That is also interesting. Because the question of identity is super topical. Who am I? What makes my life valuable? Do I matter in the eyes of other people? What do I belong to?
And the question of identity also plays a role in our society: do we still have an identity that we share with each other, or is it everyone for themselves? Are you woke? Are you a good Dutch person, with your dual nationality? Can you show a green tick or are you a wappie?
When do you belong, with God’s family? Paul is very clear: that you belong to God is not because you keep the works of the Torah. You may belong to God, you are declared righteous, through faith in Jesus Christ.
Or even better translated: not through your faith in Jesus, but through the faithfulness of Jesus Christ. Our faith is a response to the faithfulness of Jesus.
The faithfulness of Jesus means that God Himself has been faithful to his covenant with Abraham. God himself became man. Jesus has given up everything. He has been faithful to God all his life. He has not sinned. He has listened to God and has gone the way of suffering. He is that one Israelite who has truly been a light to all nations.
Jesus lived the good life. He has suffered. He was crucified, died and buried as an innocent man. But after three days rose again from the dead. Thus God has forsaken everything, because He has loved us.
And if that gift, that grace, comes to you, if you believe in Jesus as the Son of God, trust in the faithfulness of Jesus, then you are in Christ. Then you are no longer primarily a Jew living by the law. Or a Greek who can never comply with Jewish law. Or a sinner in the first place. Or primarily a foreigner. Or primarily male or female, slave or free. Successful in life or failed.
In the first place you are then in Christ, of Christ. You were crucified with Christ and raised with Him from the dead. When you are in Jesus, you are new creation. You belong to God’s new world. And the sin, death, your failure, your pain, it is no longer what defines who you are. Because you belong to God. With his family.
As Paul puts it:
20I myself no longer live, but Christ lives in me. My life here on earth I live in faith in the Son of God, who loved me and gave himself up for me.
And so we are all welcome at the Lord’s Supper. Men and women, losers and winners, sick and healthy, believers and doubters. Welcome to the table where Jesus Himself is the Host. Anyone who believes in Him, who trusts in the faithfulness of Jesus, is in Christ. And whoever is in Christ has a new identity. For God so loved us that He gave up His Son for us. Amen.