Zwarte Piet, roetveeg piet

Maakt dit voor de kinderen uit? Ik geloof er niets van. ’t Is net wat ze gewend zijn. Kinderen gaan spontaan op in een feest. Onze dochters wisten vanaf het begin dat Sinterklaas een spel is, maar dat kon de pret niet drukken. Wanneer Sinterklaas en Zwarte Piet aanbelden, waren ze één en al opwinding. Dat is ook bij volwassenen het geval. Bij een toneelstuk denk je toch niet constant: ’t Zijn maar acteurs? Is-ie wel goed geschminkt?

’t Is dus een zich verhardend conflict tussen volwassenen dat er op straat en in de media wordt gevoerd. De kinderen staan er buiten. Toch is het geen non-discussie. Hoewel het historisch helemaal niet klopt wat de tegenstanders van Zwarte Piet beweren. Surf even op internet en je ziet dat Zwarte Piet er al in de vroege Middeleeuwen was. Nog voor ons blanke kolonialisme. Hij was een handlanger van Satan, diens knecht.

Het draait dan ook niet om historische precisie. ’t Is ons nationale verleden dat spookt. U zou de tentoonstelling in het Wereldmuseum in Rotterdam eens moeten zien. Foto’s die Thom Hoffman verzamelde uit allerlei archieven. Ik wist van Indië. Van Multatuli die het onrecht en lijden in de gordel van smaragd aanklaagt. Maar dat de excessen zo wreed, zo structureel waren en het racisme zo diep, realiseerde ik mij niet eerder.

In Suriname, een staat ontstaan uit de slavernij, was dat nog erger! Toevallig is daar in de Nieuwe Kerk in Amsterdam een expositie over. Deze dingen schrijnen. Toch is het goed er kennis van te willen nemen en te beseffen dat ze een hoofdrol spelen in de verwoede protesten tegen Zwarte Piet. Op zijn hoofd wordt deze trauma’s geprojecteerd.
Bij de radicale verdedigers van Zwarte Piet heerst er ook een woede. ‘Wie heeft het in Nederland voor het zeggen? Ik ben niet van plan me een schuldgevoel aan te laten praten! Er dreigt iets dat ons al eeuwen eigen is te worden ontnomen. Waar blijven we op den duur?’ Er kolken ook in u misschien, -je hoeft daar geen wapen voor te grijpen-, allerlei gevoelens van onvrede. Opteren voor Zwarte Piet staat ook voor: niet alles hoeft te veranderen!

Als Christen zeg ik: Kerst is belangrijk, Goede Vrijdag, Pasen. Dat ik Jezus Christus in alle vrijheid dienen kan. Zwarte Piet of een roetveeg-piet is nu echt een ‘bij-geloof’. Iets bijkomends! Het maakt me niet uit. Hoe kan ik in deze twist de ander dienen? Waar ik me wel over opwind is dat de twee kampen steeds militanter worden. Onze samenleving wordt snel grimmiger. Christus leert ons verbinden. Begrip wekken, niet haten, je inleven. Desnoods van twee kanten gewantrouwd worden! Dat is de weg van het kruis. Laten we ons sterk maken die te gaan.

ds. Treuren