Preeksamenvatting: 14 maart 2021; Bidstond

De dienst is te bekijken via LIVESTREAM en te beluisteren via www.kerkomroep.nl.

Bijbelgedeelte: Prediker 3, 1-15 (NBV).

Voorganger: ds. Jelke de Jong (dominee@deacker.pknpijnackerdelfgauw.nl).

Gemeente van Jezus Christus.

Door middel van 14 tegenstellingen geeft Prediker scherp aan hoe ons aardse bestaan er uitziet. Wij leven in een gebroken werkelijkheid. In een voortdurende afwisseling tussen lief en lied, voor- en tegenspoed, goede en slechte tijden. Geluk is altijd tijdelijk. Alles is in beweging, aan verandering onderhevig. Gevolg: je moet voortdurend schakelen. Kiezen. Zo (vermoeiend) is het leven. Zo is het altijd geweest.

Het coronavirus heeft die kwetsbaarheid en die gebrokenheid geïntensiveerd. Altijd, maar zeker in onze tijd komt het aan op veerkracht. Op levenskunst. Vanuit dat oogpunt luisteren we naar Prediker 3. Dit is een Bijbelgedeelte dat ons kan helpen om ons te oefenen in veerkracht en levenskunst.

Wat valt mij op in dit gedeelte?

(1)Prediker verzet zich niet tegen de feitelijkheid die hij beschrijft. Daar begint groei in veerkracht mee. Dat is de basis voor levenskunst. Je feitelijke situatie onder ogen durven komen. Ook als die niet leuk is, of ongemak geeft, of pijn doet, of je ongelukkig maakt. Dat erkennen, benoemen. Je er niet tegen verzetten. Niet vechten tegen dingen die je niet kunt veranderen. De gebrokenheid, kwetsbaarheid, de pijn, het ongemak en ongeluk (hoe moeilijk ook) omarmen. In het Jodendom wordt Prediker gelezen tijdens het Loofhuttenfeest. Zeven dagen buiten in een loofhut. Een bewuste erkenning en omarming van de kwetsbaarheid van het bestaan.

(2)Voor Prediker gaat de afwisseling van goede en slecht tijden, je gelukkig voelen of je ongelukkig voelen niet buiten God om. Het is God die al die wisselende tijden heeft vastgelegd. Het is belangrijk dat we dat met Prediker mee kunnen maken. Dat wat er gebeurt, wat ons overkomt niet buiten God omgaat. Daarmee zijn jouw vragen niet beantwoord, maar heb je wel een kader om zin en betekenis te ontdekken in dat wat je overkomt. Het voedt veerkracht en levenskunst.

Dan mag je weten/ervaren: ‘Ik ben geen speelbal van ongrijpbare machten en krachten. Ik ben in Gods hand. Daar ben ik veilig, want Christus is gegeven alle macht in hemel en op aarde. En: God is met mij’. Het Loofhuttenfeest herinnert het volk Israël aan de doortocht door de woestijn. In die kwetsbare periode uit de geschiedenis van Israël was de Here God er bij. In vuurkolom en wolkkolom en via de tabernakel. Wij mogen erop vertrouwen dat Jezus met ons is. Alle dagen: in voor- en tegenspoed. In goede en slechte tijden.

(3)Prediker roept zijn leerlingen en dus ook ons niet op tot fatalisme, maar tot verantwoorde-lijkheid. Vanuit vertrouwen. In alles wat je overkomt steeds weer het goede en de goede houding kiezen. Dat kan niemand jou afpakken: de innerlijke vrijheid om – in dat wat je overkomst -het goede en de goede houding te kiezen. Een belangrijk gegeven voor groei in veerkracht. In Prediker 3 houdt die verantwoordelijkheid in: van het leven genieten. Elders roept Prediker zijn lezers op om naar de tempel te gaan (4,17-5,6), ontzag voor de koning te hebben (8,2v. 10,4), te zorgen voor levensonderhoud (11,6).

(4)Volgens Prediker krijgt je leven in de afwisseling van goede en slechte tijden betekenis door er voor te kiezen om vrolijk te zijn en van het leven te genieten. Je te goed doen aan eten en drinken en te genieten van al het goede. Je verheugen en genieten van het leven is een terugkerend thema in het Bijbelboek Prediker (3,22; 5,17.18; 8,15; 9,7.9; 11,9).

Dit vind ik verrassend én verwarrend. Welke kant wil Prediker hier op? Eten en drinken is in het Oosten en dus ook in de Bijbel veel meer is dan (in je eentje) voedsel tot je nemen. Eten doe je daar per definitie samen. Eten is verbonden met gastvrijheid en daarmee: het er voor en met elkaar zijn. Met elkaar het leven delen. In overvloed en vooral in verbinding. Dat is in alle omstandigheden voor iedereen het belangrijkste wat er is. Te weten dat je er toe doet en dat je niet alleen bent, maar samen met anderen. Niet de kwetsbaarheid is ons grootste probleem, maar het isolement.

Veerkracht verlies je door te (blijven) klagen ‘Niemand die naar me omziet’. Veerkracht groeit wanneer je er voor kiest om wat voor de ander te doen. Door de verbinding aan te gaan. In verbinding te blijven. Niet gericht op hebben, maar op zijn. Niet gericht op nut/efficiëntie, maar op betekenis.

Een loofhut staat niet alleen kwetsbaarheid, maar ook voor verbinding. Met elkaar en met de Here God. Om dat laatste te benadrukken is er een opening in het dak gemaakt.

Prediker 3 staat op het leesrooster voor biddag 2021. Bidden is communiceren met God. Open, intieme, vertrouwde omgang met God geeft kracht (draag-, veer- daadkracht). Vreugde. Ademruimte.

Wat leren we van Prediker? Dat we ons niet groter moeten voordoen dan we zijn. Kom je kwetsbaarheid onder ogen. Je ongemak en je niet gelukkig voelen. Blijf in verbinding met elkaar en vooral met God. Leef in afhankelijkheid van God. Wat nemen we vanuit Prediker 3 mee voor ons bidden, ons spreken met God?

Prediker zet ons in zijn scherpe analyse op onze plek. Als mens tegenover onze Schepper. Wij spelen graag voor God. Maakbaarheid is in onze genen gaan zitten. Met alle gevolgen van dien voor mens en milieu. De coronacrisis is mede een gevolg van ons hoogmoedige gedrag. Laten we dat onder ogen zien en onze schuld voor God belijden. Begin met schuldbelijdenis.

Dank God dat Hij in Christus niet alleen vóór ons is, maar ook met ons. Alle dagen. Dank God dat we geen verliezers zijn, maar (meer dan) overwinaars. Dat niets en niemand ons kan scheiden van de liefde van God in Christus, onze Heer. Bid dat je dat mag ervaren, diep in je hart en daaruit mag (leren) leven.

Dank God voor al het goede. Aanvaard het als cadeau van God. Blijf je zegeningen tellen. Leef van de verwondering.  Bid om dagelijks brood. Dat wat je nodigt hebt om in je levensonderhoud te voor zien en het met anderen te kunnen delen.

Bid om een wonder als alle hoop vervlogen lijkt te zijn. Bid om het licht van Gods vriendelijk aangezicht als alles duister is.

We moeten voortdurend schakelen. Kiezen. Dat is vermoeiend. Dat kan je moedeloos en radeloos maken. Toch blijven we geloven dat onder miljoenen, de Heer van de schepping een plan met ons heeft waarin zich zijn heil en onze twijfels verzoenen en dat aan elk leven betekenis geeft. We blijven geloven dat Hij ons telkens de durf wil geven, om buiten onszelf voor de ander te leven: ons kleine begin van Zijn groot ideaal. Amen.